erfgoedobject

Neoclassicistisch ensemble

bouwkundig element
ID
302013
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302013

Juridische gevolgen

Beschrijving

Deze neoclassicistische eenheidsbebouwing van zeven burgerhuizen werd ontworpen in 1895 door Henri Thielens voor rekening van de Naamlooze Maatschappij voor het Bouwen van Burgershuizen in het Oostkwartier.

De Naamlooze Maatschappij werd in 1886 opgericht om Zurenborg te ontwikkelen tot woonwijk voor de middenklasse. De maatschappij bouwde voor eigen rekening tal van modelwoningen en ensembles, in samenwerking met verschillende bouwmeesters, om op die manier de bouw van woningen door privé-investeerders aantrekkelijk te maken. Ook was het duidelijk de bedoeling om met hun in stijl variërende, maar telkens zeer verzorgd uitgewerkte ontwerpen, een voorbeeld te stellen voor de huizen die privé-investeerders wilden bouwen in de wijk.

Bouwmeester Henri Thielens tekende twee ensembles voor de maatschappij in de Tweelingenstraat. Eén met zeer eenvoudige stadswoningen in 1894, en een jaar later dit ensemble van zeven woningen met een statig neoclassicistisch voorkomen. Het ensemble sluit aan bij de rest van het oeuvre dat we kennen van Henri Thielens. Enerzijds koos hij voor neotraditionele of neo-Vlaamserenaissance-ontwerpen. Anderzijds gebruikte hij voor burgerhuizen doorgaans een statige, strakke vorm van neoclassicisme, zonder veel decoratieve toevoegingen. Het ensemble dat hij hier tekende is hiervan een voorbeeld: de strak ingedeelde gevels worden tot leven gebracht door de afwisselende plaatsing van de rechthoekige muuropeningen, door het gebruik van doorlopende entablementen en onderdorpels en door eenvoudige, geometrische panelen.

De woningen op nummers 46-50 vormen het centrum van het ensemble. Ze zijn hoger uitgewerkt dan de aangrenzende vier panden en zijn centraal met een driehoekig fronton bekroond. De huizen tellen twee traveeën en drie bouwlagen onder zadeldaken. Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevels op hardstenen plinten en met geprofileerde houten kroonlijsten. Horizontale ritmering door doorlopende puilijsten, imitatievoegen op de begane grond, doorlopende entablementen en onderdorpels op de verdiepingen. Eenvoudige indeling van de begane grond, met rechthoekige deur en venster. Op de verdiepingen telkens drie gekoppelde rechthoekige vensters. De deuren zijn eind-19de-eeuws; de rest van het schrijnwerk is vervangen.

Het centrale trio wordt begrensd door twee keer twee woningen van twee bouwlagen en twee traveeën onder zadeldaken. De doorlopende belijning van de plinten en van de puilijsten zorgt voor de ensemblewerking. De woningen op nummers 42 en 44 hebben neoclassicistische gevels, echter ontpleisterd bij nummer 42. Eenzelfde indeling van de begane grond als de drie centrale woningen, met een deur en een venster in een parement van imitatievoegen. Op de verdieping werden twee rechthoekige vensters geplaatst, met entablementen op uitgewerkte consoles, die met de diamantkoppen, wortelmotieven en rolwerkcartouches verwijzen naar de neo-Vlaamserenaissance-stijl. Bij nummer 44 is het schrijnwerk bewaard.

Nummers 52-54 hebben dezelfde verhoudingen en indeling als 42-44, maar een andere decoratieve afwerking van de bepleisterde neoclassicistische gevels, gebruik makend van vrij grote, strakke panelen. Op de benedenverdieping zien we telkens twee rondbogige panelen met oren en een centrale nop. De bovenvensters zijn versierd met doorlopende omlijstingen. Onder de kroonlijst een fries met rechthoekige panelen. Het schrijnwerk van beide woningen is behouden.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 956 # 1018.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Neoclassicistisch ensemble [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302013 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.