erfgoedobject

Eendenkooi aan de Oude Schelde te Bornem en Weert

landschappelijk element
ID
302083
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302083

Juridische gevolgen

Beschrijving

De Bornemse eendenkooi ligt langs de oude Schelde-arm die in de 13de eeuw op natuurlijke wijze is afgesneden. De Oude Schelde werd gedeeltelijk afgedijkt vanaf 1283 en vervolgens door dijken van de Schelde afgesneden. In historische bronnen is er al in 1318 sprake van een aanzienlijke eendenvangst te Bornem waarvoor een grote vanginstallatie of eendenkooi nodig was. De eendenkooi te Bornem maakt deel uit van het kasteeldomein Marnix van Sint-Aldegonde. De eendenkooi werd meermaals uitgebreid en verbeterd wat resulteerde in zeven vangpijpen, drie ten noorden en vier ten zuiden van de Oude Schelde. In 1877 verbleven er gemiddeld 200 tot 250 koppels staleenden en werd gevangen van 1 oktober tot 1 april. Bij het vangen lokte de kooiman met een fluittoon de tamme eenden om een voederbeurt aan te kondigen. Om de eenden in de vangpijp te lokken gebruikte men twee kleine rosse langharige honden die rondjes liepen langs de pijp. Voor de wilde vogels is het alsof er verschillende honden achter elkaar naar het einde van de vangpijp lopen. De nieuwsgierig geworden vogels volgen de hond. Op het einde van de vangpijp was er een afneembaar vangfuiknet. Naast de vangpijpen stonden kortschermen die bevestigd werden aan knotessen en knotwilgen. In 1972 werd de vangst met eendenkooien wettelijk verboden. Sindsdien wordt de eendenkooi beheerd door ANB. Op de zuidelijke oever zijn de vangpijpen nog bewaard. De constructie bestaat uit een overspanning van half-cirkelvormige beugels, met harmonica-ijzergaasdraad en zwarte nylonnetten. De dichte beplanting rondom de eendenkooi was bedoeld om de pijpen een natuurlijk uitzicht te geven zonder de wilde eenden af te schrikken. Vandaag omvat het perceel onder meer nog esdoorn, hazelaar, grauwe abeel, zwarte els en olm en verschillende wilgensoorten.

  • Atlas Cadastral parcellaire de la Belgique, Philippe-Christian Popp, uitgegeven tussen 1842-1879, schaal 1:5000
  • VERSTRAETEN A., KARELSE D. & ZWAENEPOEL A. 2008, Eendenkooien in Vlaanderen: verborgen, meestal verdwenen en bijna vergeten, M&L 27.5, 33-69.

Auteurs: Verdurmen, Inge
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Eendenkooi aan de Oude Schelde te Bornem en Weert [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302083 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.