Volkswijk met 105 woningen, in 1958 gerealiseerd door de sociale huisvestingsmaatschappij Tuinwijk naar ontwerp van de architecten Marcel Vermeulen, Fernand De Bruyn en René F.C. Van de Vijver uit Lokeren, met een groenaanleg van Guy Ringoot.

Bouwgeschiedenis

Reeds eind jaren veertig vatte de sociale huisvestingsmaatschappij Tuinwijk te Lokeren het plan op om een wijk te realiseren op de Ueberg. Dat deze wijk met 105 woningen pas eind 1958, tien jaar na de eerste plannen werd ingehuldigd, had mogelijk te maken met het moerassig karakter van dit gebied maar ook met de spanningen tussen burgemeester Prosper Thuysbaert en de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen en Woonvertrekken (sinds 1956 Nationale Maatschappij voor de Huisvesting). Ontwerpers van de huizen waren de architecten Marcel Vermeulen, Fernand De Bruyn en R. (waarschijnlijk René F.C.) Van de Vijver uit Lokeren, de groenaanleg werd getekend door Guy Ringoot. In 1970 vulde de maatschappij de wijk aan met een middelhoog appartementsgebouw (Lelielaan 1-5).

Typering en beschrijving

Ueberg is een typische naoorlogse volkswijk met vooral gekoppelde gezinswoningen en enkele bejaardenwoningen. De gezinswoningen staan langs de straten en één plein (Tulpenhof), de bejaardenwoningen staan enigszins afgeschermd rond een hof (Gladiolenhof). Aanvankelijk was het ruime binnengebied tussen de Tulpenlaan, Azalealaan, Gladiolenlaan en Lelielaan aangelegd als een speelplein en korfbal- of basketbalplein maar eind jaren tachtig werd dit vervangen door gegroepeerde garages. Ook achter de huizen op de hoek van de Tulpenlaan en de Gladiolenlaan werden gegroepeerde garages voorzien.

De groenaanleg van tuinarchitect Guy Ringoot diende volgens de ontwerper verschillende doelen: naast een rustgevende en een esthetische functie (het omvormen van eentonige huizenrijen tot een harmonisch geheel) droeg het volgens hem bij tot de gezondheid van de moderne mens (onder andere omdat groenzones stof vasthouden). Dit vertaalde zich in een rijkelijk en gevarieerd ontwerp met aan de straatzijde grasvelden, struik- en rozenbeplanting, coniferen, conifeerhagen en laanbomen, en achtertuinen afgeboord met hagen en populus italica. Anno 2016 wordt de groenaanleg gekarakteriseerd door hagen in geelbonte haagliguster, twee slangenwilgen (Salix x matsudana ‘Tortuosa’), gewone esdoorn en es aan het Gladiolenhof, bruine kerspruim aan de Gladiolenlaan, pluimes en Japanse kers aan de Tulpenlaan en sierappels aan de Azalealaan.

De architectuur bestaat voornamelijk uit per twee gekoppelde huizen maar ook enkele drie- en vierwoonsten en één zeswoonst. De eenlaagse bejaardenwoningen zijn in een rij van tien geplaatst of per twee. Vormelijk koos men voor het typische, eenvoudige baksteentraditionalisme, bestaande uit rode bakstenen volumes van één of twee bouwlagen (oorspronkelijk op zijn minst voor een deel witgeschilderd) onder pannen zadeldaken (soms schilddaken). Variatie werd bekomen door het afwisselend toepassen van lijst- en puntgevels, klimmende dakkapellen, terugspringende bergingen op de hoeken, loggia’s, pergola’s, donkere bakstenen of breukstenen plint, breukstenen in de gevel (wat destijds contrasteerde met de witgeschilderde gevels), hoge bakstenen schouwen met breukstenen sokkel, gekoppelde deurportalen in donkere baksteen, natuurstenen lintelen of volledige deuromlijstingen, witstenen of getrapte bakstenen klossen, bakstenen tandlijst en decoratief traliewerk voor ramen en/of deuren.

De panden hebben op de gelijkvloerse verdieping een inkomhal, woon- en eetkamer, keuken en berging, op de bovenverdieping een badkamer en drie slaapkamers. De tweewoonst aan de Tulpenlaan 17-19 bevat tevens een winkelruimte. De bejaardenwoningen beschikken over een inkom, woonkamer, keuken, slaapkamer en een 'stal'.

Evaluatie

De in 1958 gerealiseerde Uebergwijk heeft een architecturale en stedenbouwkundige waarde als een representatief voorbeeld van de naoorlogse sociale woonwijken in Vlaanderen. Erfgoedelementen die bijdragen tot deze waarde zijn de groenaanleg en de architectuur, meer bepaald de homogeniteit, schaal (laagbouw), het silhouet, de volumewerking, het coloriet en de materialiteit (baksteen, oorspronkelijk deels witgeschilderd).