Volkswijk met 57 gezinswoningen, tussen 1949 en 1952 gebouwd door de Kortrijkse sociale huisvestingsmaatschappij Goedkope Woning naar ontwerp van Pierre A. Pauwels en Willem Dutoit.

Het betreft een typische volkswijk bestaande uit gekoppelde gezinswoningen (waarvan enkele specifiek bestemd voor grote gezinnen). De ruime, open voortuinen, het reliëf en de trapsgewijze, schuine inplanting van bepaalde huizenrijen verlenen de wijk een pittoresk, groen karakter. De architectuur wordt gekenmerkt door zadeldaken met rode pannen en gele bakstenen gevels, verlevendigd met wit schrijnwerk en classicistisch getinte (bossage) deuromlijstingen in rode baksteen.

Bouwgeschiedenis

In 1949 gaf de Kortrijkse sociale huisvestingsmaatschappij Goedkope Woning onder voorzitterschap van de katholieke oud-burgemeester Arthur Mayeur de opdracht aan de Kortrijkse architecten Pierre A. Pauwels en Willem Dutoit om 59 sociale woningen te ontwerpen op de wijk Kapel Ter Bede. In 1950 werden deze plannen (gedateerd 1 september 1949) aangepast na opmerkingen van hoofdingenieur A. Mertens (Bestuur van de Stedenbouw van het Ministerie van Openbare Werken) en de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen en Woonvertrekken. Deze opmerkingen betroffen respectievelijk het meer ‘bewerken’ van de zichtbare zijgevels door het voorzien van minstens twee vensterramen, en het optrekken van slechts twee vierwoonsten en één tweewoonst aan de Kapel Ter Bedestraat in plaats van twee zeswoonsten waardoor het aantal woningen werd teruggebracht van 59 naar 57. Daarnaast paste de huisvestingsmaatschappij zelf eind februari 1951 de planindeling van dertien huizen aan zodat ze later makkelijk omgevormd konden worden tot woningen voor 'kroostrijke gezinnen'.

Begin maart 1951 werden deze plannen goedgekeurd en in 1951-1952 werden ze uitgevoerd door aannemer M. Van Assche uit Moorslede. De abrupt afgesneden straten geven de indruk dat deze wijk niet zozeer ontworpen is als een afgewerkt geheel dan wel een aanzet vormde tot een ruimere wijk die er nooit gekomen is, waarschijnlijk door de aanleg van de R8-ringlaan (eerste stuk geopend in 1974). In de literatuur wordt deze wijk vermeld als een experiment om door de wet De Taeye gesubsidieerde koopwoningen te verwerken in een ruimer concept.

Typering en beschrijving

Typische volkswijk bestaande uit gekoppelde gezinswoningen (zes zeswoonsten, vier vierwoonsten, één driewoonst en één tweewoonst). Een gemeenschappelijke groenruimte ontbreekt maar de open voortuinen (met vooral gras, enkele lage ligusterhagen en bomen) geven de wijk een ruime, groene aanblik. De trapsgewijze, schuine inplanting van de huizen aan de zuidwestelijke zijde, in combinatie met het reliëf van het terrein verlenen de wijk bovendien een pittoresk karakter.

De architectuur bestaat uit gele bakstenen volumes onder zadeldaken van rode pannen. De gevels worden verlevendigd met classicistisch getinte deuromlijstingen (bossage) in rode baksteen (typisch voor deze regio), wit schrijnwerk en decoratief traliewerk voor het toiletraam. Bij de meeste hoekwoningen zit de voordeur in de zijgevel.

Qua indeling zijn er vijf types woningen (A-E) met op de gelijkvloerse verdieping meestal een in elkaar doorlopende woonplaats vooraan en eethoek achteraan. Een kleine, afgesloten keuken bevindt zich naast de eethoek. Type B (met voordeur in de zijgevel) heeft enkel een ruime woonplaats vooraan en een ruime keuken achteraan. Op de eerste verdieping bevinden zich steeds twee grote slaapkamers en één kleine, en een badkamer. Het gewijzigd, uitgevoerd ontwerp van 1951 voorzag voor de types C, D en E nog twee slaapkamers en twee bergingen op de zolderverdieping. Vandaar ook de aanpassingen in de zijgevel van type C (een raam in de puntgevel bovenaan om de traphal te verlichten), evenals de toevoeging van een dakkapel voor- en achteraan, ter verlichting van de slaapkamers. Alle woningen beschikken over een kelder en een aparte berging in de tuin. De zijgevel van Kapel Ter Bede 44 bevat een herdenkingssteen met als opschrift "S.M. GOEDKOPE WONING VOORZITTER A. MAYEUR 1950".

Evaluatie

Deze wijk heeft een architecturale en stedenbouwkundige waarde als representatief voorbeeld van een naoorlogse volkswijk. Belangrijke erfgoedelementen zijn zowel de getrapte inplanting van de architecturale volumes ten opzichte van elkaar als de open groene aanleg (niet verharde voortuinen met gras, lage hagen en bomen) en de traditionalistische baksteenarchitectuur (homogeniteit, schaal, silhouet en materialiteit).