Het ensemble van de acht oudste kapellen (alle zeven kapellen van de "Kleine Ommegang" rond de zeven smarten van Maria en de eerste kapel van de "Grote Ommegang") start in de schaduw van de basiliek (Plaats, ten oosten van de basiliek), loopt in een lus rondom het kasteelpark (Plaats, Remi-Dewittestraat, Azalealaan, Ridder-Janlaan, Ketenstraat) en eindigt opnieuw nabij de basiliek.

Historisch overzicht

De verering tot "Onze-Lieve-Vrouw van Dadizele" gaat terug op de 14de eeuw. De meest sprekende uiting van deze devotie is de basiliek van Dadizele die in zijn huidige neogotische vorm dateert van 1859-1880.

De bouw van de ommegangkapellen in 1902 viel samen met de wijding en de kroning van het 'miraculeuze beeld van Onze-Lieve-Vrouw' in de basiliek. De tweede kapel van de "Kleine Ommegang" draagt dan ook het opschrift: "In Memoriam Coronation B.M.V. de Dadizeele (...) Petrus De Clerck Pastor 20 aprilis 1902 D.D." De opeenvolgende 'kleine ommegangkapellen' zijn telkens een 'jonste' of gift van de burgemeester (confer opschrift op de derde kapel "Jonste van Remi Dewitte Verkest Burgemeester van Dadizeele 1902"), de onderpastoors, het Roeselaarse Klein Seminarie, kloosters enzovoort.

Beschrijving

De kapellen zijn voorbeelden van een elegant type pijlerkapellen met uitkragende puntgevel, gekenmerkt door verzorgd materiaalgebruik en neogotische uitwerking. De rode baksteenbouw is verrijkt met blauwe hardsteen voor de schuin oplopende sokkel in ruw gekapte blokken, hoekkettingen en de verdiepte spitsboognis. De nissen zijn uitgewerkt met verzorgde zuiltjes en kapitelen, en afgelijnd door een waterlijst met hogels en kruisbloem. De kleine zadeldaken zijn afgedekt in natuursteen en bekroond door een sierlijk blauwhardstenen kruis. Het opschrift onder in de spitsboognis is telkens omkranst door een hardstenen fries met bloem- en plooimotief, waarboven de bas-reliëfs aansluiten. De fijn uitgewerkte bas-reliëfs in zandsteen of keramiek werden jammer genoeg wit overschilderd.

Hieronder in een korte beschrijving, met vermelding van de opschriften en bas-reliëfs terug te vinden van de kapellen.

Plaats (nabij de Basiliek)

Kapel 1. Deze kapel werd gebouwd op initiatief van pastoor Declercq naar aanleiding van de kroning van het wonderlijk beeld door Monseigneur Wallefaert. Het bas-reliëf stelt Jezus in de tempel voor. Dit bas-reliëf van zandsteen is gesigneerd "J. De Visscher".

Remi-Dewittestraat

Kapel 2. Deze kapel bevindt zich rechts van de hekkenpijler die de toegang verschaft tot het kasteel. Het bas-reliëf stelt "De vlucht naar Egypte" voor. Onder het bas-reliëf is volgend opschrift aangebracht: "In Memoriam Coronatis B.M.V. de Dadizele R.D. Petrus Declercq Pastor 20 aprilis 1902 D.D.".

Azalealaan

Kapel 3. Bas-reliëf met voorstelling van "Maria zoekt de verdwenen Jezus". Onder het bas-reliëf is volgend opschrift aangebracht: "Jonste van MR. Remi Dewitte-Verkest burgemeester van Dadizele 1902". Dit was de bouwheer van deze kapel.

Kapel 4. Bas-reliëf met voorstelling van "Maria beweent Jezus langs de Calvarieweg". Onder het bas-reliëf is volgend opschrift aangebracht met vermelding van de schenkers: "jonste van E.H. A. Clarebout, J. Vanlangermeersch, C. Coppieters, L. Laumosnier, C. Wyseur, E. Bucauye, J. Gelaude, H. Rooryck, G. Louwyck, E. Roelens, J. Debane gewezen onderpastoors en hulppriesters van Dadizele". De bouwheren van deze kapel. Bij dit bas-reliëf "Ontmoeting van Maria en Jezus bij de kruisdraging" (vierde smart) is uitzonderlijk ook het bovenste boogdeel van het zandstenen reliëf bewaard; de suggestie van spitsboogvensters met maaswerk verwijst naar de architectuur van de basiliek.

Kapel 5. Bas-reliëf met voorstelling van "Maria onder het Kruis". Onder het bas-reliëf is het volgend opschrift met de namen van de milde schenkers aangebracht: "Jonste van I.A.N. Bostyn, M. Baus, E. Maertens, G. Declerck-Depraetere, H. Duyvewaert, Kl. Seminarie, Grauwe Zusters Zusters van Liefde Rousselaere, Zwarte Zusters Yper, Klooster Dadizeele".

Ridder-Janlaan

Kapel 6. Bas-reliëf met voorstelling van "De kruisafneming van Jezus". Onder het bas-reliëf is het volgend opschrift met de namen van de milde schenkers aangebracht: "Jonste van E.H. Charles Deleu Karel Dewitte Achiel Godderis Aloïs Dhalleweyn René Ingelbeen Priesters van Dadizele 1902".

Ketenstraat

Kapel 7. Bas-reliëf met voorstelling van "Graflegging van Jezus". Onder het bas-reliëf is het volgend opschrift met de namen van de milde schenkers aangebracht: "Jonste van Al Delrue M. Moerman An Pareyt Jul W ... Serruys H. Carette Phl Stragier... Neyrynck Ghesquiere ... Verhaeghe". Het bas-reliëf is gesigneerd "K. Dupon Rousselaere". Karel Dupon was begin 20ste eeuw leraar beeldhouwkunst aan de Roeselaarse academie. Zijn jongere broer, beeldhouwer Josué gaf van 1905 tot 1934 les aan de Antwerpse academie.

Kleine ommegang rond kasteel en kerk (Plaats, Remi-Dewittestraat, Azalealaan en Ketenstraat). De ommegang, die de zeven weeën van Onze-Lieve-Vrouw voorstelt, start aan de Plaats, ter hoogte van de basiliek, met de voorstelling van "Jezus in de tempel" en eindigt in de Ketenstraat.

Remi-Dewittestraat zonder nummer (ter hoogte toegang kasteel). Kapel deel uitmakend van de zogenaamde Kleine ommegang; reliëf stelt de "Vlucht naar Egypte" voor.

Ketenstraat zonder nummer. Neogotische kapel. Rechthoekig bakstenen gebouwtje op geblokte arduinen sokkel. Puntgevel met schouderstukken bekroond door arduinen kruis; waterlijst bekroond door hogels en kruisbloem. Verdiepte spitsboognis in arduinen omlijsting; reliëf met graflegging; gesigneerd: K. Dupon (Roeselare).