erfgoedobject

Etablissements G. Prist

bouwkundig element
ID
302219
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302219

Juridische gevolgen

Beschrijving

Woon- en handelspand in art-decostijl, gebouwd in opdracht van de ondernemer Guillaume Prist, naar een ontwerp door de architect Adolphe Van Coppernolle uit 1932. De Etablissements G. Prist, een handel in sanitair en loodgietersbenodigdheden, was minstens sinds 1910 onder de naam Guillaume Prist & Cie gevestigd in het pand Maarschalk Gérardstraat 14. In 1914 liet Prist het achterliggende pakhuis door Van Coppernolle heropbouwen, en respectievelijk in 1922 en 1931 verwierf hij ook de aanpalende panden Maarschalk Gérardstraat 12 en 16. Het betrof onder meer twee voorname burgerhuizen met een gespiegeld, neoclassicistisch gevelfront het midden van de 19de eeuw (nummers 14-16). Achter deze panden bouwde Van Coppernolle in 1931 een bedrijfsgebouw (werkplaats, pakhuis) met sheddak, als eerste fase van de volledige reconstructie van het complex. In 1932 volgde de bouw van het huidige woon- en handelspand, waarvoor de drie bestaande burgerhuizen werden gesloopt. Het complex werd in 1985 door de Etablissements Prist (vandaag onderdeel van de Van Marcke Groep) verkocht aan de aanpalende Sint-Lutgardisschool, die in 1991 het achterliggende bedrijfsgebouw liet slopen voor uitbreiding van de schoolgebouwen.

De Etablissements G. Prist behoort tot het latere werk van Adolphe Van Coppernolle, wiens carrière begin jaren 1900 van start ging. Vóór 1910 paste hij in zijn ontwerpen voor privéwoningen zowel een gematigde art-nouveaustijl als een klassiek geïnspireerde eclectische stijl toe, om zich vervolgens gedurende enkele jaren op de beaux-artsstijl te concentreren. Daarvan behoort het in 1916 ontworpen hotel De Vriendt op de Belgiëlei, tot de meest zuivere en prestigieuze uitingen. Later in de jaren 1920 liet de architect zich opmerken met gebouwen in art-decostijl, waaronder een van de meest stijlvolle voorbeelden in Antwerpen, de club "Claridge" uit 1930 in de Anneessensstraat. Uit deze periode dateert ook de Anglo-Normandische cottagevilla "Les Charmettes" in Bredene. Na de Tweede Wereldoorlog lijkt Van Coppernolle niet meer actief te zijn geweest.

Met een gevelbreedte van zeven traveeën, omvat het langgerekte gebouw drie bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel onderscheidt zich door een parement uit witte natuursteen, boven de met zwart gepolijst graniet beklede pui. Geleed door de luifel vormende puilijst met ingewerkte etalageverlichting, beantwoordt de opstand aan een volkomen symmetrisch opzet. In de opengewerkte pui flankeren het vroegere winkelportaal in de middenas, het privé-portaal in de linker en de koetspoort in de rechter travee twee brede uitstalramen. Geritmeerd door kolossale pilasters met kepervormig profiel, legt de compositie van de bovenbouw de klemtoon op de tweede en voorlaatste travee, die worden gemarkeerd door oplopende driezijdige erkers. Verder beantwoordt de opstand aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van grote rechthoekige vensters met gecanneleerde borstwering. Een breed uitkragende houten kroonlijst en een blinde attiek, volgens het gevelontwerp bedoeld voor het publicitaire opschrift: "G. PRIST S.A.", vormt de gevelbeëindiging. Twee van de vleugeldeuren en alle parapetten uit smeedijzer met een typisch golfpatroon zijn bewaard, evenals het gevernist houten vensterschrijnwerk.

Het programma van het gebouw omvatte oorspronkelijk de winkel en toonzaal van het bedrijf, die de begane grond en kelderverdieping innamen, verbonden door een centraal ingeplante trap en doorlopende vitrines aan de straat. Het eigen appartement van bouwheer Guillaume Prist besloeg de volledige eerste verdieping en een deel van de tweede verdieping, met toegang via de inkom- en traphal in de travee uiterst links. Een tweede, meer bescheiden appartement deelde de rest van de tweede verdieping met vermoedelijk de conciërgewoning, beide ontsloten via een tweede traphal die uitgaf op de doorrij naar het achterliggende bedrijfsgebouw in de travee uiterst rechts.

Volgens de bouwplannen bestaat het appartement Prist uit een monumentale inkom- en traphal met bovenlicht. Op de eerste verdieping nemen de suite van salon, eetkamer en kantoor, de kinderkamer en slaapkamer met dubbele toiletkamer de straatzijde in, en de keuken met office, de ontbijtkamer, meidenkamer, gastenkamer en badkamer met terras de achterzijde. Op de tweede verdieping bevinden zich nog een extra kamer, een wasplaats en zolder. Het art-deco-interieur van dit appartement is nog grotendeels bewaard, waarbij vooral de met meerdere soorten marmeren beklede inkomhal, de traphal met houten trap, lambrisering en glas-in-lood-bovenlicht, en de uitzonderlijke, in kleurrijke patronen betegelde badkamer met oorspronkelijk sanitair moeten worden vermeld. Het appartement op de tweede verdieping bestaat volgens de bouwplannen uit de inkomhal, een suite van salon en eetkamer, de keuken met wasplaats, twee slaapkamers en een badkamer; de vermoedelijke conciërgewoning omvat een woonkamer, slaapkamer, keuken, wasplaats en wc.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1914#5124, 1931#38854 en 1932#42968.
  • SCHEERLINCK K. 2011: Architectuur en schoolcultuur. Sint-Lutgardisschool Antwerpen-Stad 100 jaar, Antwerpen, 189-197.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Etablissements G. Prist [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302219 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.