Kleinschalige wijk met arbeiderswoningen in 1930-1931 gerealiseerd door de Samenwerkende Maatschappij voor Goedkope woningen van Duffel (sinds 1977 Volkswoningen van Duffel) naar ontwerp van architect Charles (Karel) Van de Velde.

Bouwgeschiedenis en context

De wijk De Meesterstraat, gelegen in Duffel-Oost, is een eenvoudige arbeiderswijk opgetrokken langs weerszijden van de De Meesterstraat, die tezamen met de wijk werd aangelegd. Aansluitend werden ook langs de Dr. Jacobsstraat en de Lage Weg woningen opgericht. De wijk werd gerealiseerd in het kader van de krotopruiming, die vanaf eind jaren 1920 onder impuls van de Nationale Maatschappij voor Goedkope Woningen en Woonvertrekken werd ingezet. Wellicht was de wijk (deels) bedoeld voor de herhuisvesting van de bewoners van noodwoningen van het Koning Albertfonds, gelegen tussen de Voogdijstraat en de Dr. Jacobsstraat. De plannen voor de wijk werden opgemaakt door architect Charles (Karel) Van de Velde en goedgekeurd in 1930. De werken werden uitgevoerd door aannemer Aloïs Janssens uit Borgerhout en in 1930-31 voltooid. Als onderdeel van dezelfde bouwcampagne werden ook aan de Provinciestraat negen woningen van hetzelfde type en dezelfde architect opgetrokken. Rond 2000 werden in de De Meesterstraat drie nieuwe sociale woningen gebouwd (nummers 22, 24 en 26), als vervangingsbouw van twee woningen die tot de wijk behoorden. Aanpalend aan de wijk De Meesterstraat werden in de jaren 1950 en 1960 de wijk Bruggelanden (Muggenberg) gebouwd; in 1970 aan de Dr. Jacobsstraat de residentie Cardijn.

Beschrijving en typering

De wijk De Meester is typerend voor de omslag in de sociale huisvesting vanaf midden jaren twintig waarbij het tuinwijkideaal werd verlaten voor meer traditionele rijen arbeidershuizen in aaneengesloten bebouwing, zonder voortuinen en volgens traditionele stratenpatronen. De Wijk De Meester combineert deze eerder traditionele opvatting met het moderne streven naar hygiëne, lucht en licht in de woningbouw, gekenmerkt door de open hoekoplossingen. Ook de woningtypologie leunt nog aan bij de tuinwijkgedachte, getuige de (beperkte) referenties naar de cottage-stijl. Het woningtype is gelijkaardig aan de rijwoningen die in de tuinwijk Ganzenkoor uit 1923 gebouwd werden.

Eenvoudige arbeiderswijk met aaneengesloten bebouwing (rijwoningen) opgebouwd uit slechts één type woning in spiegelbeeldschema. Woningen opgetrokken in bruinrode baksteen in kruisverband op een donkere plint (rollagen). Lijstgevels van twee traveeën en één bouwlaag onder mansardedaken (nok parallel met de straat, mechanische pannen), wellicht oorspronkelijk met in het dakschild gevatte dakkapellen. Steekbogige muuropeningen met hardstenen lekdorpels; ramen en deuren systematisch vervangen. Beperkte decoratieve elementen zijn de doorlopende rollagen ter hoogte van lateien, dorpels en horizontale raamindelingen, sluitstenen bij sommige woningen, en een eenvoudige baksteenpolychromie. Op de hoeken van de De Meesterstraat met de Dr. Jacobsstraat zijn betonnen plantenhouders bewaard.

Evaluatie

De woningen aan de De Meesterstraat, Dr. Jacobsstraat en de Lage Weg hebben een architecturaal-typologische waarde als representatief voorbeeld van volkshuisvesting circa 1930 in het kader van krotopruiming in een kleine geïndustrialiseerde gemeente. Ze heeft een ensemblewaarde door de uniformiteit van het geheel. Anno 2014 is de wijk niet volledig gaaf bewaard, doch wel vrij eenvormig gerenoveerd (op het schrijnwerk na).

Erfgoedelementen die deze waarde onderbouwen zijn: de algemene volumeopbouw, het gevelbeeld met de doorlopende lijstgevels, het volume (in bijzonder het daksilhouet met de mansardedaken), de materialiteit (baksteenpolychromie) en raamopeningen. Vooral de uniformiteit is sterk bepalend (eenvormige kroonlijsten, schrijnwerk,...).

De woningen op nummers 22, 24 en 26 hebben geen erfgoedwaarde en werden niet opgenomen in de afbakening.

Sociale woningbouw, uit het tweede kwart van de 20ste eeuw. De realisatie van de zogenaamde "wijk De Meester" door de "Maatschappij van Volkswoningen van Duffel", kadert in de grote woningnood na de Eerste Wereldoorlog en dateert van 1930; ze bestond uit het bouwen van 48 woningen, gedeeltelijk in de Lageweg (nummers 2-14) en de Dr. Jacobsstraat (nummers 14-38). Lintbebouwing van eengezinswoningen in spiegelbeeldschema; bakstenen lijstgevels van twee traveeën en één bouwlaag onder mansardedaken (nok parallel met de straat, mechanische pannen). Steekbogige muuropeningen; ramen en deuren systematisch vervangen.