erfgoedobject

Villa in de stijl van de Amsterdamse School

bouwkundig element
ID
302550
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302550

Juridische gevolgen

Beschrijving

Villa gebouwd volgens het stijlidioom van de Amsterdamse School, naar een ontwerp uit 1929 van architect Joan Coninck Westenberg voor L. Willemsen, wonende in Deurne-dorp op het Cogelsplein 17. In hetzelfde jaar tekende de architect een paar huizen verder een burgerhuis in dezelfde, opvallende variant van de art deco. Met deze twee woningen zette Coninck Westenberg duidelijk zijn stempel op de architectuur van het interbellumgedeelte van de Turnhoutsebaan in Deurne.

Joan Coninck Westenberg, die vóór de Eerste Wereldoorlog een aantal jaren succesvol geassocieerd was met zijn schoonbroer architect Florent Vaes, bouwde tijdens het interbellum een zelfstandige loopbaan uit in dienst van de betere kringen. Hij bouwde zo een vijftal villa’s en burgerhuizen in de Nieuw-Parkwijk "Den Brandt" en laat ook in deze toen in aanbouw zijnde wijk in Deurne, bedoeld voor de gegoede burgerij, een aantal geslaagde realisaties achter. Waar zijn villa's uit de jaren 1920 nog aanknopen bij de klassieke beaux-arts- en pittoreske cottagestijl waarmee het bureau Vaes en Westenberg vóór de Eerste Wereldoorlog naam maakte, evolueerde zijn latere architectuur vanaf circa 1930 in een meer eigentijdse richting. De twee ontwerpen op de Turnhoutsebaan zijn illustratief voor de invloed die destijds uitging van de eigentijdse Nederlandse architectuur, meer bepaald de Amsterdamse School. Dit komt tot uiting in de opvallende hoge (lei)pannen daken, het verzorgde baksteengebruik, de plastische volumetrie met erkers, portalen en overstekende kroonlijsten.

De vrijstaande villa is gelegen in een omringende tuin, waarvan de afsluiting mee door Coninck Westenberg werd ontworpen, maar waarvan het ijzerwerk niet meer aanwezig is. Het is de enige vrijstaande villa die we aantreffen in dit gedeelte van de Turnhoutsebaan in Deurne. De villa telt één bouwlaag onder een opvallend hoog gemansardeerd schilddak met rode leipannen. Het dak is voorzien van hoge, bakstenen schoorstenen, een typisch kenmerk van de Amsterdamse School. Verder is het dak aan drie zijden voorzien van grote dakvensters, waarmee deze bouwlaag als een volwaardige woonverdieping is uitgewerkt. Bakstenen gevels op lage plint, voorzien van een aantal contrasterende gecementeerde geveldelen.

Tweeledig uitgewerkte voorgevel, met links een groot, opengewerkt hoekportaal met korfbogige arcades en als steunbeer uitgewerkte hoekpijler. Rechthoekige voordeur geflankeerd door zijlichten. Boven de deur een rechthoekig zoldervenster in het dak. De rechtertravee heeft een tweezijdige erker waarboven een balkon van een groot, als dakvenster uitgewerkt deurvenster; de balkonleuning is verwijderd. De linker zijgevel is grotendeels gecementeerd en witgeschilderd. Centraal een breed risaliet met puntgevel en een tweezijdige houten erker in de geveltop. Rechts, aan straatzijde, een korfbogige arcade van het hoekportaal; in de meest linkse travee aan tuinzijde, een klein keukenvenster. De rechter zijgevel is vrij gesloten: de lage gevel heeft twee rechthoekige vensteropeningen, doorlopend tot de dakoverstek. Naar de tuin toe met grote terrasdeuren geopende achtergevel, met twee brede dakvensters voor de slaapkamers. De bewaring van de oorspronkelijke roedeverdeling van het houten schrijnwerk van de vensters draagt bij tot het authentieke karakter van deze woning.

De woning heeft een rechthoekige plattegrond, en neemt ondanks de volledig vrije ligging op het ruime perceel, grotendeels de standaard enkelhuisindeling over die sinds de 19de eeuw gangbaar is voor de stedelijke rijwoning. Eigentijdse aanpassingen van dit model zijn de verbreding van de gang tot hal en de opwaardering van de keuken tot een volwaardige ruimte in het hoofdvolume van de woning.

Achter het portaal een ruime hal met trappenhuis, waarachter aan tuinzijde een grote keuken. In de venstertravee een enfilade van onvangstkamer en woonkamer, uitgevend op het gevelbrede terras aan tuinzijde. Op dit terras een kleine uitbouw voor een toilet. De grote dakverdieping biedt ruimte aan twee grote slaapkamers rechts, een kabinet aan straatzijde voor de traphal, en aan tuinzijde een badkamer, die zich boven de keuken situeert. De woning is volledig onderkelderd, met kolen-, provisie- en wijnkelders.

De plannen in het bouwdossier illustreren de aandacht die architect Joan Coninck Westenberg besteedde aan de afwerking van het interieur. Hij ontwierp voor de ontvangstkamer, de woonkamer en de slaapkamer een eigen schouw en besteedde aandacht aan het binnenzicht van de keuken.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 329 # 4617.

Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Villa in de stijl van de Amsterdamse School [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302550 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.