Sociale woonwijk met 48 woongelegenheden in 1956 gebouwd door de huisvestingsmaatschappij De Mechelse Goedkope Woning. De wijk met gezins-, duplex-, galerijwoningen en bungalows werd in het kader van de krotopruiming ontworpen door de Mechelse architecten Jan Faes, Gaston Van de Vijver en Jan van Meerbeeck.

Bouwgeschiedenis en context

De wijk De Streyp is gelegen ten noorden van Mechelen in het gehucht Battel en werd gebouwd in het kader van de stadssanering. Volgend op de Wet op de Krotopruiming van 1953 voerde Mechelen onder impuls van de socialistische burgemeester Antoon Spinoy als één van de eerste steden in Vlaanderen een zeer actief beleid op het vlak van krotopruiming en vervangingsbouw, gegrond op een negatief oordeel over de oude buurten van de binnenstad. In het kader hiervan realiseerde de sociale huisvestingsmaatschappij De Mechelse Goedkope Woning een reeks sociale woonwijken en -complexen die (deels) dienden voor de herhuisvesting van voormalige krottenbewoners. Een aantal van deze wijken was gelegen in de binnenstad zoals het appartementencomplex aan de Spiegelstraat en De Langhestraat, maar het merendeel werd gebouwd in de rand van de stad, meer bepaald ten noorden (zoals de wijk Landweg) en ten zuiden. Oud Oefenplein is het grootste en meest bekende van deze projecten, meer kleinschalig zijn de wijken aan de Ploegstraat (Schonenberg), De Streyp, Landweg en Otterbeek. Kenmerkend voor deze serie wijken is de menging van woningtypes, de aandacht voor groenaanleg en het gematigd modernisme gecombineerd met meer traditionele woningtypes.

De wijk De Streyp (bouwaanvraag goedgekeurd in 1956) werd ontworpen door Jan Faes, Gaston Van de Vijver en Jan Van Meerbeeck, die in dezelfde periode ook de wijken Schonenberg (bouwaanvraag 1954) en Landweg (bouwaanvraag 1957) realiseerden. Omwille van een bewuste politiek van herhuisvesting van kleine groepen voormalige krottenbewoners in bestaande wijken zijn deze drie wijken klein van schaal. Ze worden ook allen gekenmerkt door een menging van woningtypes. De wijk De Streyp is typisch voor de rationele aanpak van de eerste helft van de jaren 1950. De wijk werd ingehuldigd op 15 september 1956, getuige de gedenksteen. Later werden garages ingeplant langs de Pennemeesterstraat. Anno 2014 is sloop van de bungalows gepland en ingrijpende renovatie van de duplexwoningen.

Beschrijving en typering

Inplanting en woningtypes

De wijk De Streyp is gelegen in het voormalig gehucht Battel, langs de Molenhofstraat en De Streyp die aftakken van de Pennemeesterstraat. Het is een laagbouwwijk in halfopen bebouwing, opgebouwd uit een combinatie van gezinswoningen, galerijwoningen, duplexwoningen en bungalows voor bejaarden (met in totaal zes woningtypes). De aanleg is een mengeling van een meer traditionele wijkaanleg (met woningen langs een straat) en een modernistische opvatting waarbij galerijwoningen en duplexwoningen vrij worden ingeplant op een doorlopend groenveld (tussen De Streyp en de Molenhofstraat) met voetpaden (betontegels). De wijk bevat in totaal 48 woongelegenheden, bedoeld als vervangingswoningen voor voormalige krottenbewoners.

Aan de Pennemeesterstraat (nummers 1-11) een rij van zes aaneengesloten enkelhuizen (drie slaapkamers) in spiegelbeeldschema met private tuinen en bergingen; baksteenbouw van twee bouwlagen en twee traveeën onder zadeldak met zwarte leien.

Aan de Molenhofstraat (nummers 2-12) een galerijflatgebouw van twee bouwlagen met zes wooneenheden op het gelijkvloers (inkom langs Molenhofstraat) en zes wooneenheden op de verdieping, langs de Molenhofstraat ontsloten door een betonnen galerij; wellicht oorspronkelijk woningen voor alleenstaanden. Aan De Streyp (nummers 1-17) zeven duplexwoningen met oorspronkelijk veertien wooneenheden in spiegelbeeldschema, met ruimere woningen op de hoeken; inkom langs De Streyp. De galerijbouw en de duplexwoningen zijn ingeplant op een centrale groenzone met halfronde zitplaats in breuksteen (bewaard).

Alle woningrijen met typisch coloriet en materiaalgebruik voor een modern-pittoreske stijl: rode baksteen (kettingverband) op plint van natuursteen (breuksteen), bovenbouw in wit geschilderde baksteen, uitkragende zadeldaken met zwarte leien (de plannen vermelden rode asbest cementleien) op schoorstukken. Rechthoekige raam- en deuropeningen, de laatste met strakke betonnen luifels. Oorspronkelijk witgeschilderd houten schrijnwerk, eenvormig vervangen door wit PVC.

Langs de Streyp (nummers 2-23) twee rijen van zes bungalows en een rij van vier bungalows voor bejaarden met private tuinen; in spiegelbeeldschema opgetrokken in rode baksteen (kettingverband) op plint van natuursteen, zadeldak met grijze leien. Schrijnwerk deels bewaard (hout, deuren blauwgeschilderd, ramen witgeschilderd). Doorlopende groenstroken voor de bungalows, met voetpaden in betontegels.

Geveltableau

Aan de zijgevel van de Pennemeesterstraat nummer 1 bevindt zich een geveltableau (bas-reliëf) met gedenksteen geplaatst bij de inhuldiging van de wijk. Het tableau, gesigneerd door Lode Eyckermans, verbeeldt het wederopbouwbeleid en de strijd tegen de krotten door middel van een truweel, boom en centraal de galerijwoningen met zon. De beeldhouwer Eykermans werkte herhaaldelijk samen met Jan Van Meerbeeck voor de realisatie van geveltableaus of andere wandkunst.

Onder het tableau een gedenksteen met inscriptie: "Het stadsbestuur sloopte de krotten,/de Mechelse goedkope woning bouwde/gezonde vervangingswoningen/op 15 september 1956 werd deze groep van 48 woon-/gelegenheden ingehuldigd in aanwezigheid/van Z. EX. Gouverneur Declerck/Dhr. Smets J. dd. Burgemeester der Stad Mechelen/De HH. Van Daele D. Sevenans A. Cornelis J.L. Drieghe g./schepenen der Stad Mechelen/ Geijs F. Stadssecretaris/Voor de beheerraad der Mechelse Goedkope Woning/beheer-zaakvoerder voorzitter/P. Descamps F. Houben."

Evaluatie

Architecturale en stedenbouwkundige waarde als een representatieve kleinschalige wijk gebouwd in het kader van de krotopruiming. Bepalende erfgoedelementen zijn de inplanting van de woningen en de perceelstructuur (groenzone, doorlopende groenstroken voor de woningen). Wat de woningen betreft zijn van belang: het silhouet, de woningtypes (met name de toepassing van eerder zeldzame types zoals duplexwoningen en laagbouw galerijflats), het materiaalgebruik en coloriet (rode baksteen, wit geschilderde gevelvlakken gecombineerd met zichtbare rode baksteen, de plinten in breuksteen, wit schrijnwerk). Het geveltableau heeft artistieke en historische waarde.