is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Appartementsgebouw met winkels
Deze vaststelling is geldig sinds
Complex van winkels en appartementen op de hoek van de Alfred Coolsstraat en de Volhardingstraat uit 1935 naar ontwerp Alfons Van Braekel namens Victor-Joseph Cochez.
De woning Cochez behoort tot het latere oeuvre van Alfons Van Braekel, die als architect actief was vanaf 1912 tot zijn overlijden in 1959. Hij onderscheidde zich tijdens de vroege jaren 1920 zowel met ontwerpen beïnvloed door het baksteenexpressionisme van de Amsterdamse School, als door de Frans georiënteerde art deco. Tijdens de jaren 1930 laveerde zijn architectuur tussen een zakelijke art deco en een ingehouden modernisme, zoals blijkt uit het ontwerp van de Etablissements Carlier uit 1935 op de hoek van de Meirbrug en de Schoenmarkt. Vergelijkbaar met het complex Widdershoven, dat Van Braekel in 1933-1934 realiseerde aan de Sint-Jansvliet, is het hoekpand Cochez voorzien van een massief en evenwichtig gevelfront, die de ligging aan het open pleintje en de kruising van de vrij brede straten benadrukt.
Het programma van het complex omvatte twee geschakelde meergezinswoningen bestaande uit drie winkelwoningen op de begane grond en negen bescheiden driekamerappartementen met keuken en badkamer op de identiek ingedeelde verdiepingen.
Hoewel stedelijke voorschriften bepaalden dat het gebouw even hoog moest opgetrokken worden als de aanpalende woningen De Meester (Alfred Coolsstraat 33) en Steylaerts-Mc Ilroy (Volhardingstraat 9), respectievelijk vier en drie bouwlagen, werd de bouwheer toelating verleend om langs de Volhardingstraat ook vier bouwlagen op te richten. Hierbij is de hoger oplopende scheimuur in regel met de voorschriften in dezelfde parement uitgevoerd als de voorgevel van de woning Steylaerts. Verder was het de eigenaar toegestaan om aan de achterzijde een werkhuis voor kleingoed en gebakjes op te richten, wellicht onuitgevoerd.
Exterieur
Het gebouw is opgericht op een rechthoekig perceel en bestaat uit vier bouwlagen onder plat dak, met twee toegangen tot de flats, één vanuit de Volhardingstraat en één in de Alfred Coolsstraat. De eenvoudige, modernistische uitwerking sluit aan bij de architecturale vormgeving die de Tentoonstellingswijk haar eenvormige karakter verleent: sobere geelbruine bakstenen lijstgevels doorbroken met regelmatig geplaatste, brede rechthoekige vensteropeningen. Dit sober uitgewerkte hoekpand sluit tevens aan bij de meergezinswoningen die architect Paul Smekens realiseerde in de nabije omgeving, zij het uitgevoerd in een meer gematigd, zakelijk modernisme.
De lijstgevels zijn voorzien van een bovenbouw met een parement van lichtbruine bezande brikken op een als sokkel uitgewerkte begane grond, bekleed met platen en terugspringende lage onderplint in blauwe hardsteen. Het gevelfront vertoont een drieledige opbouw met aan beide straatzijden telkens drie traveeën, waartussen een afgeschuinde hoektravee. De compositie kenmerkt zich door een quasi symmetrische ordonnantie van de bovenbouw, volgens een spiegelend schema met de afschuinde hoek als spiegelas. Deze bovenbouw krijgt daarnaast een sobere plastische behandeling waarbij de twee centrale venstertraveeën als kolossale erkermassieven zijn uitgewerkt, benadrukt door een uitsprong boven de dakrand.
Aan de linkerzijde in de Volhardingstraat en centraal aan de Alfred Coolsstraat zijn de toegangen tot de appartementen en winkelwoningen zijn gesitueerd. De begane grond is verder opengewerkt met drie winkelpuien: één op de hoek, één centraal aan de Volhardingstraat en één uiterst rechts aan de Alfred Coolsstraat. Tussen deze toegangen en de winkelpuien zijn liggende vensters met horizontale roede die de “achterwinkels” het nodige daglicht verschaffen. De uitstalramen met bovenlichten zijn omlijst door kunsttegels in lichte kleur.
De verdiepingen zijn regelmatig ingedeeld met rechthoekige drie- en vierlichten aan straatzijden en telkens drie gekoppelde tweelichten in de hoektravee. De erker- en hoektraveeën zijn horizontaliserend opgevat, waarbij de vensterpartijen uitgewerkt zijn als bandramen met tussenliggende posten in bruine gevelsteen. Dit horizontaliserende streven wordt benadrukt door een belijning met witte hardsteen voor de erkerbodem en voor de over de hoek doorlopende vensterdorpels. Dit geldt ook voor de doorlopende bovendorpels in blauwe hardsteen boven de inkomdeuren en flankerende ramen, en voor de houten kroonlijsten boven de pui en onder de hoge bakstenen dakrand. Het gevelfront is spaarzaam verlevendigd door het gebruik van uitkragende baksteendecoratie aan de afgeschuinde hoek en geometrisch smeedwerk ter hoogte van de beglaasde voordeuren met hardstenen toegangstrede.
Het gevelschrijnwerk is vervangen in pvc en de centrale winkelpui aan de Volhardingstraat is vervangen door een bandraam (drielicht) met omlijsting en borstwering in blauwe hardsteen. De overige winkelpuien zijn aangepast maar vertonen nog de oude omlijsting met groene tegels.
Interieur
Het deels onderkelderde complex herbergt twee geschakelde appartementsgebouwen opgevat als enkelhuis in de Volhardingstraat en dubbelhuis in de Alfred Coolsstraat, die respectievelijk één en twee appartementen per niveau bedienen. Beide zijn voorzien van een trappenhuis met steektrap op het gelijkvloers en een bordestrap op de verdiepingen, dwars ingeplant op de straat.
In het souterrain zijn drie groepen van individuele kolenkelders en (opslag)ruimten ingericht. De winkelwoningen met compacte leefvertrekken op het gelijkvloers bieden aan straatzijde ruimte aan een winkel en een achterwinkel die ook toegankelijk is vanaf de traphal. Van hieruit worden de keuken, badkamer en (slaap)kamer ontsloten, die met elkaar verbonden zijn en uitgeven op een privaat binnenkoertje dat leidt naar een ruimere, zuidwestelijk ingeplante koer voor gemeenschappelijk gebruik. De verdiepingen vertonen eenzelfde planindeling, hier met ruimer uitgewerkte (woon)kamers achter de erkeruitsprongen en kamers boven de winkels, met een klein balkon aan de keuken. De leefvertrekken zijn voorzien van hoekschouwen.
Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Volhardingstraat
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Appartementsgebouw met winkels [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302631 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Stad Antwerpen
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.