erfgoedobject

Meergezinswoning Lucien Appel

bouwkundig element
ID
302633
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302633

Juridische gevolgen

Beschrijving

Modernistische meergezinswoning met dokterspraktijk op de hoek van de Volhardingstraat en Vlaamsekunstlaan naar een ontwerp van Benoit J. Dupont uit 1936 in opdracht van dokter Lucien Appel. Dupont was in 1935 ook aangesteld voor de afbraak en heropbouw van de meergezinswoning Jos Appel aan het Falconplein. Lucien was de broer van architect Marc Appel, die in associatie met Jan Welslau in 1954 een ontwerp opmaakte voor aanpassingswerken aan de woning.

Benoit Dupont, wiens carrière omstreeks 1925 van start ging, is vooral gekend voor zijn oeuvre uit de jaren 1930: behalve een aantal ontwerpen in art deco, tekende hij flatgebouwen van hoge standing. Op goed vijf jaar tijd realiseerde hij minstens een twaalftal van dergelijke hoogbouwcomplexen in Antwerpen, in een gematigd progressieve architectuur die het midden hield tussen art deco en modernisme. In de Tentoonstellingswijk realiseerde hij in deze periode de woning Eykens in de Vlaamsekunstlaan en het appartementsgebouw in de Edgard Casteleinstraat. Dupont overleed na drie jaar gevangenschap in 1945 te Bützow in Duitsland.

De dokterswoning maakt deel uit van de homogene eenheidsbebouwing aan de oostelijke zijde van de Volhardingstraat tussen de Vlaamsekunstlaan en de Camille Huysmanslaan. Waar dit eenheidsstreven nog een eerder zakelijke uitdrukking krijgt ter hoogte van de nummers 60 tot 68, bereikt het een architecturaal hoogtepunt verderop in de straat, in het uitgepuurde ensemble van zes woningen aan de hoek met de Camille Huysmanslaan, naar ontwerp van Eduard Van Steenbergen. Zo voorziet Van Steenbergen een subtiel plastisch vormgegeven, langgerekt bouwvolume met vlakke en onversierde straatgevels onder een smalle dakrand en doorlopende bandramen, die als geheel met twee achterliggende woonhuizen uitgerust zijn met een opengewerkte binnentuin. Het bouwblok waarvan de dokterswoning deel uitmaakt, is meer pragmatisch opgetrokken met een min of meer uniform gevelscherm en een nog klassieke gevelordonnantie van gescheiden inkom- en venstertraveeën, en achteraan gelegen, private stadstuintjes.

Exterieur

Conform de stedenbouwkundige voorschriften vormt de woning Appel wat betreft bouwhoogte, materialen en gevelordonnantie een architectonisch geheel met de aanpalende woningen Van Laethem (nummer 64) en Hirsch in de Volhardingstraat, beide naar ontwerp van Léon Stynen. Ondanks deze strenge bouwvoorschriften vertoont de buurwoning (nummer 62) een afwijkende gevelordonnantie die afbreuk doet aan het geheel.

De gevelfronten van de woning Appel zijn identiek en doorlopend voorzien van een geelbruine parementsteen, gemetst in platvol gevoegd halfsteens verband. Deze bovenbouw rust op een begane grond die uitgewerkt is als sokkel met een bekleding in blauwe hardsteen. De opstand is in navolging van de aanpalende woningen van Stynen (nummers 66 en 68) horizontaliserend geleed met een donkere strook van bezande bruine steen tussen de vensterpartijen op de verdieping.

Beide straatgevels zijn twee traveeën breed en regelmatig geordonneerd met brede vierlichten. Aan de zijde Volhardingstraat is de toegangsdeur geflankeerd door een smal drielicht in functie van de wachtkamer. Deur- en vensterschrijnwerk zijn voorzien in eik met uitkragende lekdorpels in blauwe hardsteen.

Het buitenschrijnwerk is integraal vervangen met behoud van de oorspronkelijke indeling en boven de garage is in recente tijden een dakterras ingericht. De oude leistenen dakrand lijkt nog behouden. In de achtergevel, waarvan de gevelopeningen verlevendigd zijn met banden in terra-nova, geeft de keuken uit op een klein verhoogd terras en middels twee treden op een kleine tuin.

Interieur

Waar de regelmatige gevelordonnantie aansluit op de aanpalende bebouwing, vereist de onregelmatige perceelsvorm, met stompe hoekbeëindiging aan straatzijden, een aangepaste planindeling. De architect koos voor draagmuren die evenwijdig met de perceelsgrenzen staan, waardoor de kamers tegen de zijmuren een rechthoekig grondplan hebben, terwijl de tussenliggende ruimten een karakteristieke stompe hoek vertonen. De woning herbergt een dokterspraktijk en aanhorige ruimten op de begane grond en een appartement voor de dokter op de verdieping.

Vanaf de Volhardingstraat leidt een vestibule met twee treden tot een verhoogde begane grond en een centrale hal, van waaruit de verschillende vertrekken ontsloten worden. In deze hal is aan linkerzijde een trappenhuis met steektrap naar de verdieping, evenwijdig ingeplant met de Volhardingstraat.

In functie van de dokterspraktijk is de vestibule in de Volhardingstraat geflankeerd door een wachtkamer en een kamer voor consultatie/onderzoek voorzien van het nodige daglicht middels twee vensters uitgevend op de straathoek. De traphal met wc ontsluit aan de zijde Vlaamsekunstlaan een eetkamer en achteraan een keuken, en een slaapkamer die beide op een kleine hof uitgeven.

Op de verdieping is een identiek appartement ingericht met een slaapkamer boven de wachtkamer en een salon in de hoek.

In 1954 zijn aanpassingswerken uitgevoerd door Appel en Welslau waarbij de woning is omgevormd tot eengezinswoning met dokterspraktijk. In functie hiervan is de afzonderlijke toegang tot de woonéénheid op de eerste verdieping weggebroken. Verder zijn de keukens uitgebreid aan de achterzijde waarbij deze op de begane grond is omgevormd tot meidenkamer met opoffering van het terras.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 18#13665, 18#32439.

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Meergezinswoning Lucien Appel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302633 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.