Teksten van Kasseiweg Koepoortstraat

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/302685

Kasseiweg Koepoortstraat ()

Deze kasseiweg in Tiense kwartsiet is een landelijke, gedeeltelijk met (meidoorn)hagen en bomenrijen omzoomde weg door de vallei van de Kleine Gete. Hij ontsloot het uitgestrekte gebied van natte hooilanden ten zuiden van Zoutleeuw. Dicht bij de stad liep de weg langs de Spaanse citadel, die begin 19de eeuw werd geslecht en nu alleen nog in het reliëf herkenbaar is. Ter hoogte van de stadswallen sloot de weg op de Koepoort aan, één van de vijf toegangspoorten in de derde stadsomwalling rond Zoutleeuw.

De Koepoortstraat, in archiefteksten ook ‘Koeystraet’ genoemd, is een oude weg waarvan het tracé en de functie in de loop der tijden nagenoeg ongewijzigd zijn gebleven. Dit blijkt uit een vergelijking van de huidige situatie met het stadsplan van Zoutleeuw door Jacob van Deventer (circa 1560), de Villaretkaart (1745) en de Ferrariskaart (1771-1778), waar de weg is weergegeven als een met bomen omzoomde weg. Vermoedelijk is het historische tracé kort voor 1885 verhard met kasseien, zoals blijkt uit de topografische kaarten uit die periode. Voorheen stond het wegtracé als onverhard geregistreerd. Mogelijk is de verharding uitgevoerd in de periode van de aanleg van het fruitspoor (1878), toen in de streek grote infrastructuurwerken tot stand kwamen. Momenteel vormt het tracé de lokale verbindingsweg met Helen.

De Koepoortstraat is één van de weinige kasseiwegen in het Hageland die over zo een lang traject (1,8 km) bewaard is gebleven. Over bijna heel die lengte bestaat de verharding uit Tiense kwartsiet, een lokale kasseisoort. Dat maakt het wegdek opvallend homogeen (met uitzondering van enkele slordig uitgevoerde herstellingen in een andere soort). Op verschillende plaatsen vertoont het wegdek diep ingesneden spoorvorming. De breedte varieert tussen 300 en 340cm.

  • Jacob Van Deventer, Stedenatlas van de Nederlanden met 73 locaties opgenomen tussen 1550 en 1565, kaartblad 67 Zoutleeuw, schaal: 1:8000, exemplaar bewaard in de Koninklijke bibliotheek, Cartesius [online], http://uurl.kbr.be/1043818 (geraadpleegd op 15 augustus 2020).
  • Algemeen Rijksarchief Brussel, Militaire kaarten in 1934 door de Nederlandse regering aan België overgedragen, nr. 5347: Schets van de fortificaties van Zoutleeuw, 1650-1750, schaal: 1:13242, Cartesius [online] (geraadpleegd op 15 augustus 2020).
  • Villaretkaart 1745-1748: Carte topographique de la partie de la Belgique comprise entre Gand et Tournay, Maestricht et Liège, levée par Villaret, Ingénieur du Roi, 1745-1748, schaal 1:14.400, originelen in het Institut National de l’Information Géographique et Forestière-Saint-Mandé (France), Chemise 292.
  • Ferrariskaart 1771-1778: Carte de cabinet des Pays-Bas autrichiens levée à l'initiative du comte de Ferraris, 1771-1778, schaal 1:11.520, originelen in de Koninklijke Bibliotheek, Kaarten en plans, Ms. IV 5.627.
  • Topokaart 1879-1890: Topografische kaart van België, eerste basiskaart, eerste uitgave: 1ste herziening 1879-1890, schaal 1:20.000, originelen in het Nationaal Geografisch Instituut, kaartblad 33-1 (1886) en 33-5 (1885).

Auteurs:  Verboven, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasseiweg Koepoortstraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/358375 (geraadpleegd op ).


Kasseiweg Koepoortstraat ()

Ten noordwesten grenst de citadel van Zoutleeuw aan de Koepoortstraat, een landelijke, gedeeltelijk met hagen omzoomde kasseiweg, die van oudsher de stad Zoutleeuw verbond met de zuidelijk gelegen weilanden en momenteel de lokale verbindingsweg met Helen vormt.

De Koepoortstraat verwijst naar de vroegere Koepoort, één van de vijf stadspoorten van de derde stadsomwalling, zoals aangegeven op de kaart van Deventer (circa 1560).

Aanvankelijk was de Koepoortstraat, die zich ongeveer ter hoogte van de Dormaalsebeek aftakt in de richting van Dormaal, de enige verbindingsweg met Dormaal. Sinds de aanleg van de Stationsstraat op het einde van de 19de eeuw is deze aftakking echter in onbruik geraakt.

De Koepoortstraat, in oude teksten ook ‘Koeystraet’ genoemd, is een oude weg waarvan het tracé en de functie in de loop der tijden nagenoeg ongewijzigd zijn gebleven. Dit blijkt uit een confrontatie van de huidige situatie met het stadsplan van Zoutleeuw opgemaakt door Jacob van Deventer (circa 1560), met het kaartboek van de Abdij van Averbode (1659) en de Kabinetskaart de Oostenrijkse Nederlanden (Ferrariskaart, circa 1777), waar de weg is weergegeven als een met bomen omzoomde weg.

Deze landelijke kasseiweg is op een natuurlijke wijze in zijn omgeving geïntegreerd.


Bron: Archief Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, dossiernummer DB000732 DG: "Bolwerken" of Citadel, Koepoortstr & J. van Heelustraat, advies bij bescherming.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasseiweg Koepoortstraat [online], https://id.erfgoed.net/teksten/189509 (geraadpleegd op ).