Voorbeeld van een kleinschalige volkswijk van het type hofje, gebouwd in opdracht van sociale huisvestingsmaatschappij Gezellige Woningen te Bornem en gelegen in het centrum van het landelijke gehucht Branst. Het ensemble bestaat uit negentien gekoppelde eengezinswoningen en een appartementsgebouw met twaalf eenheden. De bouwplannen van 1964 waren ondertekend door Architectenbureel De Linde (Bornem), meer bepaald de lokale architect Désiré Beckers, zoals vermeld op een hardstenen gedenkplaat (tegen de zijgevel van Luipegem 182). Volgens deze plaat werden de werken aangevat vanaf 5 oktober 1966 en uitgevoerd onder leiding van aannemer P. Cuypers (Balen/Neet). De wijk werd opgeleverd in 1967.

Inplanting en architectuur

De wijk omvat een rij van zeven gekoppelde woningen aan Luipegem. Aan de Breendonkstraat wordt een dieper gelegen appartementsgebouw geflankeerd door twee schuin ingeplante blokken bestaande uit elk vier eenheden. Twee koppelwoningen aan weerszijden voltooien het symmetrisch ensemble langs deze straat. Aansluitend bij de typologie van de naoorlogse volkswijken, getuigt de bebouwing van een vrije, gevarieerde schikking met een relatief lage bebouwingsdensiteit, onder meer door de verspringing in de rooilijn en het open perceel op de hoek van beide straten. Openbare groenaanleg is beperkt tot eenvoudige grasperken met hagen en bomen aan de Breendonkstraat. De woningen aan deze straat zijn eveneens voorzien van kleine voortuinen, terwijl alle woningen beschikken over een eigen achtertuin.

De eengezinswoningen zijn opgevat als enkelhuizen van twee traveeën en twee bouwlagen, volgens spiegelbeeldschema gekoppeld tot symmetrische volumes onder pannen schilddaken. Traditionalistische baksteenarchitectuur met roodbruine bakstenen gevels op een breukstenen plint. De gevels worden geopend door rechthoekige muuropeningen. De voordeuren worden geaccentueerd door afgeschuinde dagkanten, afgewerkt met natuursteen, onder een licht uitkragende latei.

Het appartementsgebouw omvat twee identieke, gekoppelde symmetrische volumes van elk vijf traveeën en drie bouwlagen onder een plat dak. De bakstenen gevels sluiten qua materiaalgebruik aan bij de andere woningen en worden eveneens geopend door rechthoekige vensteropeningen. De vensters in de zijtraveeën vormen een geaccentueerd vlak, voorzien van een horizontale beplanking tussen de vensters. De toegang bevindt zich in de middentravee van elk volume en is uitgewerkt als een gesloten portaal onder een uitkragende luifel.

De eengezinswoningen omvatten 10 woningen van type A en 9 woningen van type B. Beide types zijn identiek qua planindeling en beschikken volgens de bouwplannen over een living en keuken, en op de bovenverdieping over drie slaapkamers en een badkamer. Type B beschikt eveneens over een aangebouwde garage. Ook de appartementen zijn eenvormig opgevat en beschikken allemaal over twee slaapkamers.

Kunst

Gelijktijdig met de realisatie van de sociale woonwijk, werd in 1966 door De Smedt, toenmalig directeur van de Nationale Maatschappij voor de huisvesting, het beeldhouwwerk ‘Streven naar een betere wereld’ ingehuld. Dit stenen beeld, geplaatst op een bakstenen sokkel, is een ontwerp van de Antwerpse beeldhouwster Mariette Coppens en stelt een vrouw voor die op een wereldbol staat en met haar handen omhoog reikt en zo een opwaarts streven uitbeeldt. De uitbeelding getuigt van een vertrouwen in de toekomst, aansluitend bij het maatschappijbeeld van dat moment.

Evaluatie

De sociale woningen vormen een bescheiden en eenvoudig ensemble dat goed is ingepast nabij het centrum van het gehucht en een representatief voorbeeld is van een kleinschalige, naoorlogse volkswijk. Karakteristieke erfgoedelementen zijn de gevarieerde inplanting van de woningblokken in het groen en de architecturale eenvormigheid van de koppel- en rijwoningen, evenals een laagbouw appartementsgebouw, opgebouwd in een traditionalistische baksteenarchitectuur. Ook de integratie van een vrijstaand kunstwerk springt in het oog.