Elf Duitse bunkers van het bunkerdorp aan het park Den Brandt werden beschermd als monument. Ze maakten deel uit van de Atlantikwall die opgericht werd om de geallieerde invasie tegen te gaan. Deze bunker betreft een bunker van het type SK1 en dateert uit 1942.

Historiek

Het bunkerdorp aan het park Den Brandt werd op 31 juli 1942 opgericht als hoofdkwartier van het LXXXIX AK legerkorps als onderdeel van de Atlantikwall. De Atlantikwall had als functie de versterking van de Belgische kust tot de Westerschelde. Voor de commandovoering werden in het park Den Brandt twee grote commandobunkers van het type "Stand für Generalkommando" (SK1) gebouwd. In de ene commandobunker was de operationele staf ondergebracht, in de andere de ondersteunende staven van de leiding van het legerkorps.

Op 6 juni 1943 werden nog verschillende bunkers en constructies bijgebouwd, onder andere vijf manschappenverblijven en één lazaretbunker. Het Wilrijkse Plein was het communicatiecentrum van het hoofdkwartier. Van hieruit werden de telefoon-, radio- en telexverbindingen met de ondergeschikte eenheden of met de hogere commando’s onderhouden.

De belangrijkste generaal van het LXXXIX AK was General der Infanterie Werner Von und zu Gilsa. Op 1 juli 1943 kreeg hij het bevel over het AK. De opmars van de geallieerden in 1944 zorgden ervoor dat de gehele staf van het legerkorps op 29 augustus verhuisde naar Aire-sur-La-Lys. Na het vertrek van Von und zu Gilsa werd Den Brandt een vooruitgeschoven commandopost voor de versterkingen die vanuit Nederland aanrukten om een verdedigingslinie tussen Antwerpen en Brussel op te zetten. Toen Antwerpen op 4 september 1944 werd bevrijd, viel dit plan echter in het water.

Op 1 juli 1947 werd al het materiaal dat zich in en rondom de bunkers bevond openbaar geveild. Volgens een bestek van 19 juli 1947 waren de bunkers gepland om te slopen, maar op 20 maart 1948 bleken de plannen aangepast te zijn.

Beschrijving

Aan weerszijde van de ingang van het park Den Brandt staan twee SK1-bunkers. Deze bescherming handelt over de tweede bunker, die zich rechts van de ingang bevindt. Beide SK–bunkers hebben dezelfde plattegrond. Het is een bunker in ‘Ständige Ausbau’ (St) en heeft muren van twee meter dik. Er zijn drie ingangen. In één van de ingangen staat het opschrift ‘Antwerpen 01, 288 SK1’. Antwerpen 01 verwijst naar het steunpunt, 288 is het volgnummer van de bunker. Via een chicane die verdedigd wordt met een schietgat en voorzien is van zware tweeledige pantserdeuren, komt men in de bunker. Vooraleer men de eigenlijke bunker betreedt, komt men door een gasdeur. De plattegrond van de bunker bestaat uit een centrale gang waar aan beide kanten bureaus op uitkomen. Tussen de twee ingangen bevindt zich de kamer van de generaal. De ingangen worden verdedigd vanuit het schietgat, zoals eerder vermeld, vanuit de sanitaire lokalen, wc en wasplaats. De stalen schuifdeuren zijn nog ter plaatse zichtbaar en op een aantal wordt de functie van het lokaal aangegeven. Aan de uiteinden van de centrale gang bevinden zich de technische lokalen, namelijk de transmissielokalen, kaartenkamer, filterkamer en machinekamer. In de Kampfraum is een geschilderde kaart en een swastika met handtekening te zien. De SK1 was uitgerust met een dieselmotor om zichzelf te voorzien van elektriciteit.

De bunker dient als een geheel gezien te worden met de andere bunkers aan het park Den Brandt en het Wilrijkse Plein.