Algemene situering

De vicus van Kester ligt in de deelgemeente Kester, in de zuidoostelijke hoek van de gemeente Gooik in het Pajottenland. Het plateau waarop de vicus gelegen is (60-75 m TAW) gaat aan de zuid- en westkant vrij abrupt over in de vallei van de Zuunbeek/Beringenbeek/Bruggeplasbeek en wordt aan de noordwestelijke zijde afgeboord door de Kesterheide/Kesterheuvel (110 m TAW), één van de getuigenheuvels uit de Diestiaanzee. Het landschap van de streek rond Kester wordt gekenmerkt door een golvende afwisseling van beken en heuvels. Droge leemruggen, onder akkerbouw en onder weide, worden afgewisseld met natte valleien waarin dikwijls loofbos voorkomt.

Archeologische nota

Al honderden jaren lang komen er in Kester aanzienlijke hoeveelheden Romeinse vondsten aan het licht. De eerste opgravingen dateren uit het begin van de vorige eeuw. De belangrijkste ontdekkingen van Gallo-Romeinse archeologische artefacten en structuren werden echter gedaan bij enkele kleinschalige bodemingrepen in de jaren ‘50 en ‘80, waaraan uiteindelijk de interpretatie van de site als vicus verbonden werd.

Veldprospecties, vondstmeldingen en opgravingen vlakbij of in Kester illustreren de rijke archeologische omgeving waarin de Romeinse site zich bevindt. Grote hoeveelheden Gallo-Romeinse oppervlaktevondsten kwamen hier in het verleden al aan het licht.

Recent geofysisch en gravend onderzoek laat echter geen enkele twijfel meer mogelijk over de identificatie van Kester als vicus. Aan de hand van de resultaten uit het magnetometrisch onderzoek kon voor het projectgebied een duidelijk beeld worden opgebouwd van het westelijke en deels oostelijke deel van de Gallo-Romeinse vicus van Kester. Centraal op het magnetometrisch beeld is de typische Gallo-Romeinse bebouwing van een vicus goed te herkennen. Net ten noorden van de aansluiting met de Voetbergstraat kan parallel aan de Edingsesteenweg eveneens het verloop van de Romeinse weg Bavay-Asse herkend worden. Aansluitend hieraan zijn sporen zichtbaar van een grote hoeveelheid langwerpige rechthoekige woningen (‘Streifenhäuser’), die met de kopse kant tegen de Romeinse weg gezet zijn. Dit domus-type was aan de straatzijde vaak voorzien van een porticus en/of een winkeltje. Meer naar achter toe in het gebouw liggen over het algemeen de woonruimtes, en achteraan soms nog een atelier. Achter de huizen is gewoonlijk een rechthoekig erf afgebakend, waarin zich nog waterputten, beerputten, stallen, spiekers of sporen van artisanale constructies kunnen bevinden. Tussen de gebouwen kwamen dikwijls verharde voetpaden of kleine verharde wegen voor. Ook in Kester kunnen we duidelijk deze algemene inrichting van het centrum van een vicus herkennen. In het zuidelijke gedeelte wordt het beeld gedomineerd door een grote ca. rechthoekige ommuurde enclosure van ongeveer 60x34 m. Binnen de ommuring zien we één uitgesproken rechthoekige structuur op een verhard fundament van ca. 7x4 m. In de context van de aanwezigheid van een aanzienlijke vicus gaat het hier mogelijk om een grafveld, misschien met een ritueel bouwwerk (tempel met temenos-muur) of een mausoleum.

De vicus is gelegen langs een verharde weg, die geïdentificeerd kan worden als de Romeinse weg Bavay-Asse. Zowel deze weg als de intensieve bewoning werden aangetoond op basis van het geofysisch onderzoek en werden bevestigd door de waarderingssleuven die over het terrein werden aangelegd in 2015.

Evaluatie van de bewaringstoestand en motivatie voor de afbakening

*Evaluatie van de bewaringstoestand

Op basis van de talrijke vondstmeldingen, van het beperkte gravend bodemonderzoek en het geofysische onderzoek blijkt echter in het algemeen dat de bewaringstoestand van het archeologische archief van de vicus als zeer goed kan worden omschreven.

In tegenstelling tot sommige andere vici in Vlaanderen - waarvan het bodemarchief langzaam maar zeker wordt ingenomen door snelgroeiende kleinstedelijke centra (bv. Tienen, Asse, Elewijt) - is de locatie van de vicus Kester nog in ruime mate landelijk en het bodemarchief veel minder gehavend. Het geofysisch onderzoek toont aan dat de nederzetting nog bijzonder goed bewaard is . Deze vicus hoort volgens de huidige stand van het onderzoek tot de best bewaarde Romeinse vici van Vlaanderen.

*Motivatie voor afbakening

Ondanks het geringe onderzoek van grote oppervlakken van Vlaamse vici blijkt dat meerdere soorten grondplannen mogelijk waren en dat vici uiteenlopende groottes konden hebben. Dankzij het geofysisch onderzoek uit 2013-2014 kon heel wat meer informatie verkregen worden over de omvang van de vicus Kester, vooral in noordelijke, zuidelijke en westelijke richting.