De landelijke dorpskern van Pellenberg wordt bepaald door de kasseibestrating, de holle toegangsweg met haar dwars ingeplante bebouwing, de Sint-Pieterskerk, kerkhof en kerksteeg, relicten van basisbebouwing en de oude dorpsschool.

De uitbouw van de dorpskern zoals we die nu kennen is van relatief recente datum. Op de Ferrariskaart (circa 1777) vormen de Sint-Pieterskerk en een nu verdwenen vierkantshoeve nog de enige bebouwing. De Poppkaart (circa 1860) toont een aanzet tot verdere uitbouw met enkele dorpswoningen aan de oostzijde van de kerk, onder meer op het perceel 173, en een dorpsschooltje ter plaatse van het huidige schoolcomplex. Meer recenter is de bouw van een meisjesschool en de aangrenzende rijwoningen die begin deze eeuw dient gesitueerd. Het 'Huis van Pellenberg', zoals de zusters annunciaten van Heverlee hun bijhuis noemden, ontstond in 1911 op initiatief van de familie de Maurissens die het kasteel van Pellenberg bewoonde.

Nog steeds vormt de directe omgeving van de Sint-Pieterskerk - samen met het kerkhof beschermd sinds 12 oktober 1994 - een weinig gestructureerde aanblik. Bescheiden eengezinswoningen wisselen af met grootschaliger entiteiten zoals het schoolcomplex vlak tegenover de kerk en de recente sportzaal. Daarnaast bevat de dorpskern enkele karakteristieke, beeld- en sfeerbepalende elementen die haar eigenheid en identiteit gestalte geven. Vooreerst is er de toegang tot het dorp in de vorm van een holle weg (Kerkplein) en de kasseibestrating die niet alleen de dorpskern aankondigt maar tevens als bindelement fungeert tussen de enigszins disparate entiteiten. Vlak tegenover de westingang van de kerk is er de oude en momenteel verlaten kleuter- en lagere school met haar karakteristieke typologie: het zusterhuis, de éénlaagse klasvleugels en een overdekte schuilplaats in U-vorm rond een binnenkoer gegroepeerd. Het geheel getuigt van een sobere, functionele baksteenarchitectuur doorbroken met tijdstyperende, hoge en brede klasramen waarbij het tweelaagse woonhuis met zijn risalietvormig geaccentueerde ingangstravee is opvat als een classicerende, ruimere burgerwoning.

De aansluitende reeks van sterk homogeen uitgewerkte rijwoningen uit het begin van deze eeuw versterkt het afsluitend karakter van deze straatwand. Een hoge bakstenen muur - poort en hekpijlers zijn intussen verdwenen - sluit het schoolcomplex aan de straatzijde af en vormt, samen met de blinde achtergevels, de aanzet tot de steegvormige Kerkweg in de as van het westportaal.

Andere beeldbepalende elementen in de directe omgeving van de kerk zijn de oudere dorpswoningen en/of relicten van basiswoning: het witgeschiderde en bepleisterde dubbelhuis tegenover de kerk en de dwars op de holle weg (Kerkplein) gebouwde langgevelwoningen die, zoals vroeger gebruikelijk op sterk hellend terrein, parallel met de hoogtelijnen werden ingeplant. Tenslotte is er de groene zone aan de zuidkant van de kerk met de aanzet van een sterk afdalend wandelpad dat een prachtig zicht biedt op de kerk en op de zuidelijke helling richting Lovenjoel.