erfgoedobject

Onze-Lieve-Vrouwkapel

bouwkundig element
ID
303862
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/303862

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Onze-Lieve-Vrouwkapel
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Onze-Lieve-Vrouwekapel, opgericht in 1911 door de familie Van Gucht-Huysegoms en oorspronkelijk gelegen aan de overzijde van de Dendermondestraat. Omstreeks 2009-2010 gesloopt en in originele toestand heropgebouwd op een rond puntje aan het uiteinde van een nieuw aangelegde, gekasseide dreef.

Historiek

Er was reeds een kapel ter ere van Onze-Lieve-Vrouw ter Noodt in de buurt van deze locatie omstreeks de vroege 18de eeuw. De toenmalige kapel werd naar verluidt herbouwd rond 1754, gelijktijdig met twee andere kapellen, namelijk een Sint-Annakapel aan de toenmalige Sint-Annaweg (heden Peperstraat, maar herbouwd in 1878 en reeds lange tijd verdwenen) en een kapel ter ere van Sint-Catharina Wiel, gebouwd ter hoogte van het toenmalige Gasthuis aan de Sint-Jansstraat, maar herbouwd in 1958 aan de Dendermondestraat. De Ferrariskaart (circa 1777) duidt inderdaad een kapellocatie aan ter hoogte van de oorspronkelijke kapel van Onze-Lieve-Vrouw ter Noodt. De huidige kapel dateert echter van de vroege 20ste eeuw. Ze werd namelijk opgericht in 1911 door de familie Van Gucht-Huysegoms. De kapel bevond zich aan de overzijde van de huidige locatie, op de hoek van de zijstraat die leidt naar de August De Boeckstraat. Door werken omstreeks 2006-2010 kon de kapel niet behouden blijven, maar werd ze gesloopt en steen voor steen heropgebouwd op de huidige plaats met de gerecupereerde bouwmaterialen.

Beschrijving

Kapel op een rechthoekige plattegrond onder een leien, vooraan overkragend zadeldak, uitgevoerd in een baksteenmetselwerk in kruisverband met knipvoegen op een blauwe hardstenen plint. De plint is rechts gesigneerd "PRAILLE/ Londerzeel", verwijzend naar de gelijknamige steenkappersfamilie. De voorgevel wordt geflankeerd door penanten met hardstenen pilasters, die de houten bebording van de puntgeveltop lijken te ondersteunen. In de linker muurdam is een gevelsteen aanwezig met de vermelding "familie/ Van Gucht/ Huysegoms/ 1911". De bebording lijnt een terugspringend, rondboogvormig timpaan af, waarop te lezen staat: "AM/ Gij die hier maakt uwen weg/ wil deze Maagd groeten/ zoo zult gij in allen druk en smert/ veel troost ontmoeten". Bewaarde houten, deels beglaasde rondboogdeur.

Interieur in zichtbaar baksteenmetselwerk onder een geprofileerde lijst en een blauw geschilderd, houten straalgewelf. Tegelvloer met witte en zwarte tegels. Hardstenen altaar met Mariabeeld onder houten baldakijn, waarbij het altaarblad rust op zorgvuldig uitgewerkte zuilen en halfzuilen. Op het altaar staat de deels leesbare vermelding "Maria troosteres (...) bid voor ons".

De recente aanplanting van vier bomen (bruinbladige sierappel of kerspruim) die de kapel flankeren en van de zuilvormige haagbeuk langs de nieuwe dreef, breekt met de traditionele aanplanting van lindebomen of populieren in de nabijheid van een kapel of devotieplaats. Het perceel wordt aan de achterzijde begrensd door het recente, zogenaamde Lijsterbespark.

  • Archief Heemkundige Kring Soetendaelle, Merchtemse kapelletjes.
  • Onroerend Erfgoed Vlaams-Brabant, Lopend archief, Merchtem, Dendermondestraat.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • S.N. 1989: Merchtem: kerk en parochie O.L.Vrouw-ter-Noodt, Merchtem, 97-99.

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Onze-Lieve-Vrouwkapel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/303862 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.