erfgoedobject

Olieslagerij en brouwerij Sergoynne

bouwkundig element
ID
303878
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/303878

Juridische gevolgen

Beschrijving

U-vormig complex, oorspronkelijk gesloten hoeve in gebruik als olieslagerij en later brouwerij onder de familie Sergoynne, heden omgevormd tot woningen.

Historiek

Op het primitief kadasterplan was reeds een gesloten bebouwing aanwezig, die nog grotendeels overeenstemt met de huidige inplanting. Vanaf 1823 werd het erf bewoond door olieslager Laurent Vermoesen en bierverkoper Jan Baptist Verspecht. Omstreeks het midden van de 19de eeuw kwam de site in handen van de familie Sergoynne. Onder olieslager Joannes Baptiste Sergoynne, werd in het kadaster in 1867 een uitbreiding geregistreerd van de oliemolen, die ten zuidwesten van het erf gelegen was.

In 1898 vond vervolgens een gedeeltelijke reconstructie van de gesloten hoeve plaats, in opdracht van de weduwe en kinderen van Joannes Baptiste. Deze heropbouw lijkt op basis van de mutatieschets hoofdzakelijk betrekking te hebben op het volume ten zuiden van het erf, dat op dat moment benoemd werd als (stoom)brouwerij, maar betrof waarschijnlijk ook wijzigingen van de andere gebouwen, zoals het woonhuis. Het was zoon en olieslager Jozef Sergoynne, die volgens een andere bron vanaf 1903 de brouwerij opstartte, en deze later onder de naam Victoria uitbaatte met hulp van onder meer zijn zoon Frans. Rond de eeuwwisseling was brouwerij Sergoynne één van de zes toenmalige brouwerijen van Merchtem en Peizegem.

In 1903 registreerde het kadaster ook nog een wijziging van bestemming en mogelijk ook aanpassing van de bebouwing van de oliemolen tot een stoomraapkoekmolen. In de jaren 1920 werd overgeschakeld op bierhandel. Het kadaster registreerde deze wijziging van bestemming in 1931, waarbij de brouwerij en stoomraapkoekmolen werden samengevoegd tot één biermagazijn. De bierhandel hield stand tot rond 1950. Het boerenburgerhuis van de site deed nadien, van 1976 tot 1982, tijdelijk dienst als gemeentehuis tot de ingebruikname van het nieuw gebouwde gemeentehuis.

Beschrijving

Heden U-vormig complex, na sloop van de zuidoostelijke bebouwing aan de straatzijde. Het erf is grotendeels gekasseid en omvat twee molenstenen, als verwijzing naar de oorspronkelijke bestemming van het complex. Ten noordwesten van het erf staat een boerenburgerhuis, het woonhuis van de familie Sergoynne, waarvan het huidige uitzicht vermoedelijk dateert van circa 1900. In het gebouw ten zuidwesten van het erf, links van het woonhuis, bevond zich oorspronkelijk de oliemolen. In het volume ten zuiden van het erf was voorheen de brouwerij ondergebracht en ten noorden ervan de burelen van de firma.

Boerenburgerhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder een vernieuwd leien schilddak (nok evenwijdig aan de straat). De lijstgevel met dubbelhuisopstand wordt afgelijnd door een fries onder een geprofileerde, houten kroonlijst op klosjes. Verzorgd gecementeerd parement met imitatiebanden op de gelijkvloerse verdieping en hanenkam boven de muuropeningen; schijnvoegen op de bovenverdieping; beide bouwlagen worden gescheiden door een geprofileerde cordonlijst. De plint is uitgevoerd in blauwe hardsteen. De voorgevel vertoont een regelmatige ordonnantie van rechthoekige vensters met hardstenen lekdrempels. De bovenvensters zijn gevat in vlakke omlijstingen met oren onder een geprofileerde waterlijst en panelen versierd met guirlandes; spiegelpanelen op de borstweringen. Het schrijnwerk van de vensters is vernieuwd. Rechthoekige houten deur met glas in lood in het bovenlicht, gevat in een hardstenen omlijsting.

De overige gebouwen zijn eenvoudige, verankerde bakstenen volumes onder pannen zadeldak en ondergingen ingrijpende wijzigingen in functie van de aanpassing tot de woonfunctie.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Merchtem, afdeling II (Merchtem), 1867/53, 1899/22, 1903/39 en 1931/69.
  • ASSELMAN R. 1997: Merchtem ons dorp, deel II. Bloemlezing. Een reeks bijdragen tot de geschiedenis van Merchtem, Merchtem, 100, 179-180.
  • S.N. 1982: Merchtem van Vrijheid tot Fusie, Merchtem, 64-66.

Auteurs: Verhelst, Julie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Olieslagerij en brouwerij Sergoynne [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/303878 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.