erfgoedobject

Burgerhuis in eclectische stijl

bouwkundig element
ID
304065
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304065

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerhuis in eclectische stijl, in 1908 gebouwd voor Alfons Van Staeyen, spoorwegbediende uit Deurne. Bouwdossiers bleven in het district Deurne pas vanaf 1920 bewaard, waardoor de identiteit van de architect zich vooralsnog niet laat achterhalen. In 1946 lieten de gezusters Van Staeyen, erfgenamen van de bouwheer, het burgerhuis tot tweewoonst omvormen. Architect Raphaël Waterschoot uit Sint-Niklaas verzorgde het ontwerp.

De woning Van Staeyen werd opgetrokken tijdens de eerste grote bouwcampagne in de Plankenbergstraat, tot 1912 Lange Nieuwstraat genaamd. Deze campagne ving aan met de opening van de straat omstreeks 1905 en eindigde abrupt na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog. De burgerwoning sluit qua bouwhoogte en schaal aan bij de andere woningen in de gevelwand, maar onderscheidt zich in het straatbeeld door haar verzorgde stijl, decoratief metselwerk, en uitzonderlijk gaaf bewaarde buitenschrijnwerk.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën, telt de burgerwoning een souterrain en twee bouwlagen onder een pseudomansardedak, kunstig bekleed met rechthoekige en geschubde natuurleien. De lijstgevel kreeg een verzorgd parement uit gele baksteen in kruisverband met fijne platvolle voeg, rustend op een tweeledige hardstenen plint met geprofileerde waterlijst en geprononceerde kelderopening onder de vensterborstwering. Het parement is verrijkt met muurbanden, strekken, en geometrisch gepatroneerde friezen van witte Silezische brikken en bruin geglazuurde bakstenen.

De opstand wordt horizontaal geleed door een cordonvormende lekdrempel, twee baksteenfriezen, en een kroonlijst. De asymmetrische gevelcompositie, opgebouwd uit getoogde muuropeningen, bestaat op de begane grond uit één groot venster en een zijdelings ingeplante verhoogde toegangsdeur, en op de verdieping uit twee hoge vensters. Een elegante geprofileerde houten kroonlijst met cassettebodem en geknopte consoles beëindigt de gevel. De mansardeverdieping wordt verlicht door een centraal geplaatst liggend dakvenster onder een gekorniste daklijst.

Het originele houten vensterschrijnwerk met doorhangende roedeverdeling boven de dorpels en (kwart)ronde roeden in de bovenlichten bleef intact, inclusief de geslepen ruitjes in helder glas. De houten rolluik is vervangen door een exemplaar in kunststof. Ook behouden is de fraaie dubbele houten voordeur met kwartrond paneelwerk, bronzen brievengleuf, complex gesmede deurroosters, opdekramen met reliëfglas, diamantkopfriezen, geprofileerde tussendorpel, en bovenlicht met ronde roedeprofilering en ruitjes van wit en geel reliëfglas. De gietijzeren voetschraper naast de voordeur is verwijderd. Het gesmede diefijzer in de kelderopening bleef wel bewaard.

De oorspronkelijke woningindeling laat zich op basis van een bouwplan uit 1946 reconstrueren. De plattegrond beantwoordde aan de klassieke typologie van het burgerhuis, bestaand uit een hoofdvolume, een smalle achterbouw in entresol, en een zijdelings ingeplante inkom- en traphal die het geheel ontsluit. Volgens het bouwplan bood de begane grond in de venstertravee ruimte aan een enfilade van een salon, eetkamer, en veranda die via een overdekte koer uitgaf op de tuin. In de toegangstravee lagen een diepe gang, een trappenhuis, en, in een smalle aanbouw, een keuken, pomphuis en toilet. De eerste verdieping telde twee slaapkamers in het hoofdvolume, en een slaapkamer en bijkamer in de achterbouw. Twee kamers namen de mansarde in. Het bouwplan geeft de kelder niet weer. Bij de omvorming tot tweewoonst in 1946 werd de veranda aan de tuinzijde gesloten en met één bouwlaag verhoogd. De keuken en veranda werden tot huiskamer samengevoegd. Hetzelfde gebeurde op de verdieping met de slaapkamer in de achterbouw en de nieuwe ruimte boven de veranda. Keukens werden ingericht in het pomphuis en in de bijkamer op de verdieping. Het bouwplan toont tevens een interieur met binnendeuren in dezelfde stijl als het buitenschrijnwerk.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Deurne, Afdeling IV Sectie A, artikel 1755.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Deurne, Afdeling IV Sectie A, 1907/11 en 1908/9.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 329 # 19186.

Auteurs: Bisschops, Tim
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304065 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.