erfgoedobject

Vroeg-modernistische appartementsgebouw

bouwkundig element
ID
304091
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304091

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vroeg-modernistisch appartementsgebouw, naar een ontwerp door de architect Alfons Francken (logo als gevelinscriptie), waarvan de bouwaanvraag van 1 december 1924 dateert, en dat werd opgetrokken in 1925. Opdrachtgevers waren de gebroeders Michiels. In 1923 had Francken aan de overzijde van de straat al het appartementsgebouw Dursin gerealiseerd, met een gelijkaardig programma maar in een meer conventionele art-decostijl.

Beide gebouwen behoren niet alleen niet alleen tot de vroege bouwprojecten van Alfons Francken uit het interbellum, maar ook tot de eerste volwaardige generatie flats of ‘etage woningen’ in Antwerpen. Actief als architect vanaf 1906, werd zijn loopbaan onderbroken door de Eerste Wereldoorlog, die hij als krijgsgevangene in Duitsland doormaakte. In 1921 liet hij zich opmerken door het eigentijdse rationalisme van het "Magazijn Nieuwland" op de hoek van de Lange en de Korte Brilstraat, een vandaag verdwenen constructie uit gewapend beton van het Hennebique-type. Met de hoogbouwflats "Cyclops", "Vulcan" en "Titan", die tot de vroegste in Antwerpen behoren, en tijdens de jaren 1920 in meerdere buitenlandse architectuurpublicaties werden opgenomen, verwierf Francken vervolgens een internationale reputatie als vooraanstaand vertegenwoordiger van de Belgische avant-garde. Uit deze periode dateert ook zijn lidmaatschap van de Kring voor Moderne Kunst, en de oprichting van het architectuurtijdschrift Bouwkunde dat slechts een kortstondig bestaan kende. Pas met de woonblokken van de huisvestingsmaatschappij Onze Woning aan het Stuivenbergplein en de Geelhandplaats, en het vakbondsgebouw van de Algemeene Centrale van Bouw-, Ameublementwerkers en Gemengde Vakken in de Van Arteveldestraat, evolueerde de architect omstreeks 1930 naar het pragmatische modernisme dat zijn latere oeuvre zou kenmerken. Een wankele gezondheid dwong Francken zijn beroepsactiviteiten kort na de Tweede Wereldoorlog te beëindigen.

Met een gevelbreedte van drie traveeën, omvat het pand vier bouwlagen onder een plat dak. De lijstgevel heeft een vandaag overschilderd parement in imitatie-natuursteen, op een plint uit blauwe hardsteen. In het geveloppervlak is een reliëfpatroon verwerkt dat een frijnslag imiteert. Strak vormgegeven volgens een axiaal schema, bepalen de brede raampartijen met lekdrempel van de verdiepingen, de horizontale gelaagdheid van de gevelcompositie. Deze worden nog geaccentueerd door overstekende, breder doorgetrokken, balkvormige tussendorpels uit gewapend beton, die naar het voorbeeld van de architectuur van Willem Marinus Dudok en Frank Lloyd Wright de vorm aannemen van een korte luifel. Eenzelfde element kenmerkt het inkomportaal met zijlicht, dat de garagepoort flankeert. Het vandaag vernieuwde, oorspronkelijk houten schrijnwerk van de raampartijen op de bovenverdiepingen, vormt in de middenas een driezijdig erkerraam, destijds nog geaccentueerd door horizontale roeden. Een eenvoudige houten daklijst vormt de gevelbeëindiging. Van het schrijnwerk zijn enkel de groen en zwart gelakte, houten inkomdeur met horizontale roeden en gehamerd glas, en de garagepoort bewaard; de metalen opzetplaat met bouten van de brievenbussen is wellicht eveneens oorspronkelijk.

Het gebouw omvat drie identieke appartementen met een L-vormige plattegrond, ontsloten door de zijdelings ingeplante, gemeenschappelijke inkom- en traphal. De flats bestaan uit een woon- en eetkamer over de volledige breedte van de straatzijde, de keuken, wc en badkamer gekoppeld in de middenzone, en twee slaapkamers in de achterbouw, met de centrale hal verbonden door een lange gang. De begane grond biedt behalve de inkomhal en de doorrij/garage, ruimte aan een kantoor.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossier 1923#15650.

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Vroeg-modernistische appartementsgebouw [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304091 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.