erfgoedobject

Mijnkraters Palingbeek

landschappelijk element
ID
304167
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304167

Juridische gevolgen

Beschrijving

Op de oevers van het kanaal Ieper-Komen liggen de restanten van mijnkraters uit de Eerste Wereldoorlog, die tussen november 1915 en december 1916 stellingen aan het front opbliezen. Volume, vorm en diepte van de kraters zijn na de oorlog veranderd door hun gebruik als springputten voor gevonden munitie, wat ze minder goed herkenbaar maakt.

In totaal ontploften hier een veertiental mijnladingen die 7 kraters nalieten. Enkel de grootste, meest westelijk gelegen mijnkraters hebben het duidelijkst hun sporen in het landschap nagelaten. Op die locatie lagen de meest vooruitgeschoven Britse posities.

Kerngebied van het oorlogslandschap langs het kanaal Ieper-Komen is The Bluff of Kanal Bastion, een hoop kunstmatig opgehoogde aarde afkomstig van het graven van de kanaalsleuf, nabij de Palingbeekstraat in Zillebeke. Dit was de enige plek aan het front in Vlaanderen waar de geallieerden en niet de Duitsers de hoger gelegen posities innamen. Langs de frontlijn van de Ieperboog hadden de Duitsers nagenoeg alle hoger gelegen terreinen weten te veroveren, maar de Palingbeek vormde de uitzondering op die algemene regel. The Bluff was uiteraard een doorn in het oog van de Duitsers. Zij zouden proberen de hoogte op verschillende manieren te veroveren, en een daarvan was ondermijning. In de ondergrondse oorlog die zich daarop ontspon, lieten talrijke militairen het leven. Beide kampen probeerden elkaar uit te schakelen door ondergrondse mijnen onder de vijandelijke stellingen te plaatsen. Maandenlang speelde zich een dodelijk kat en muis-spel af, waarbij de posities langs het kanaal regelmatig van bezetter wisselden, maar nooit tot een doorbraak op het front leidde.

Tussen november 1915 en december 1916 kwamen onder The Bluff 14 mijnen tot ontploffing: de twee grootste (A en B) respectievelijk in juli en februari 1916. De B krater van februari 1916 ontstond door de gelijktijdige ontploffing van drie Duitse mijnen nabij de Britse stelling op de Bluff. De A krater ontstond enkele maanden later bij de ontploffing van 15.000 kg Duitse explosieven. Bij deze ontploffing kwam een 100-tal Britten om het leven. Beide oorspronkelijk boonvormige kraters bestaan nog altijd. De A krater geeft het best de ligging van de Britse linies tussen november 1914 en juni 1917 weer. De meest oostelijk gelegen F-krater ontstond door een Britse dieptemijn die op 11 december 1916 onder de Duitse frontlijn ontplofte. Hierbij pikten de Britten een deel van het Duitse tunnelsysteem in. Deze krater is heden nauwelijks als dusdanig herkenbaar. Hij ligt in een strookvormige, noord-zuid georiënteerde laagte dwars op de oever.

Bij de mijnkraters hoort ook een ondergronds tunnelsysteem. In het geval van de Bluff zijn we vrij goed geïnformeerd over de ligging van dit tunnelsysteem. In 2004 bracht een toevallige grondverzakking de ligging van een mijnschacht aan het licht. Intussen werd deze diepe kuil om veiligheidsredenen dichtgemaakt. De schacht geeft mogelijk toegang tot de diepe Britse tunnel, waarlangs de Britten in december 1916 een mijn onder de Duitse frontlijn lieten ontploffen. De tunnels sloten bovendien aan bij uitgestrekte complexen van ondergrondse schuilplaatsen, ingegraven in de kanaaloevers. Zeer waarschijnlijk zijn de kanaaloevers bijna volledig tussen de Spoilbank en de Buffs bank met constructies ondergraven.

  • WESTERN FRONT ASSOCIATION 2008: Mapping the Front: Ypres. British mapping 1914-1918: Great War Trench Map DVD Collection, Western Front Association in association with the Imperial War Museum, M_026229: Britse loopgravenkaart ‘The Bluff’, februari 1916.
  • Hauptstaatsarchiv Stuttgart, M201 Aktive Pioniertruppen: Linien Bataillon und Kompanien: Kriegstagebücher und Anlagen, band 125: Pionier-(Mineur)-Kompanie 314: Bijlagen bij Kriegstagebuch, 25 dec 1916-10 sept 1917: Kaart met Duitse tunnels in de Wijtschateboog, 11 juli 1917, schaal 1:10000.
  • Vlaamse overheid, Departement Mobiliteit en Openbare Werken, Algemene Technische Ondersteuning, Luchtfoto archief, doos 91: luchtfoto Palingbeek en Caterpillar, 1958.
  • BARTON, P. 2008: De slagvelden van Wereldoorlog I. Van Ieper tot Passendale: het hele verhaal, Tielt, 133-138.
  • DENDOOVEN D. 2006: Van The Bluff naar die Grosse Bastion: het provinciaal domein De Palingbeek tijdens de Eerste Wereldoorlog, Sint-Andries, 4-9.
  • DEUTELMOSER A. 1925: Die 27. Infanterie-Division im Weltkrieg 1914-18, Württembergs Heer im Weltkrieg heft 5, Stuttgart, 38.
  • EDMONDS J.E. 1932: Military operations: France and Belgium, 1916. Part I, Londen, 161-164.
  • LAMPAERT R. 2000: De Mijnenoorlog in Vlaanderen, Erpe, 67-73.
  • SCHEER C. 1936: Das Württembergische Infanterie-Regiment nr. 413 im Weltkrieg 1916-1918, Stuttgart, 23-24, 29-49.
  • STICHELBAUT B. 2016: The First World War from above and below. Historical aerial photographs and mine craters in the Ypres Salient, Applied Geography, 66, 64-72.
  • STUBBE L. 2016: Het verhaal van de oude vaart. Van tragedie tot trekpleister, Sint-Andries.
  • TROGH P. & VERBOVEN H. 2012: Lieu de mémoire Palingbeek/Bluff/Grosse Bastion, onuitgegeven rapport, Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed.
  • VERBOVEN H. 2014: De Westhoek ondermijnd, M&L, 33/1, 14.
  • WOLTERS G. 1920: Das Infanterie – Regiment König Wilhelm I. (6. Württ.) nr. 124 im Weltkrieg 1914-1918, Stuttgart, 44-49.

Auteurs: Verboven, Hilde
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Ieperse vestingen en omgeving, bossen ten zuiden en heuvelrug Wijtschate-Mesen

  • Is deel van
    Oorlogslandschap Palingbeek

  • Is gerelateerd aan
    Betonnen militaire post The Bluff


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Mijnkraters Palingbeek [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304167 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.