erfgoedobject

Drie burgerhuizen in eclectische stijl

bouwkundig element
ID
304223
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304223

Juridische gevolgen

Beschrijving

Ensemble van drie burgerhuizen in eclectische stijl, kort na elkaar gebouwd door de Naamlooze Maatschappij "Vooruitzicht", naar ontwerpen door de architect Jules Hofman uit 1911-1912. Als eerste kwam in 1911 het nummer 30 tot stand in opdracht van René Cools. In 1912 volgden het nummer 34 voor eigen rekening van de maatschappij, en het nummer 32 met als bouwheer de heer Ed. Janssens.

De bouw- en hypotheekmaatschappij "Vooruitzicht" werd opgericht in 1905, en is tot op vandaag als bouwbedrijf en vastgoedpromotor actief in Antwerpen. Veelal in opdracht van particulieren bouwde de maatschappij vóór de Eerste Wereldoorlog talrijke burgerhuizen in de nieuw aangelegde wijken van de stad zoals Zuid, Zurenborg en Jan Van Rijswijcklaan. Vanaf 1909 was Jules Hofman als hoofdarchitect van "Vooruitzicht" verantwoordelijk voor het ontwerp, wat de kwaliteit van de architectuur ten goede kwam. Hij bediende zich daarbij zowel van een sobere interpretatie van de art-nouveaustijl, als van een meer behoudend eclectisch of beaux-arts-idioom. "Vooruitzicht" en Hofman tekenden in de Lemméstraat nog voor een tweede ensemble burgerhuizen uit 1911-1912, voor de woning Fr. Lempereur uit 1911 op nummer 10, voor de meergezinswoning en burgerhuis hoek Haantjeslei uit 1911, en voor de woning Paque uit 1913. Ook in de verdere bebouwing van de bouwblokken gevormd door Haantjeslei, Lemméstraat, Markgravelei, Robert Molsstraat en Van Schoonbekestraat, waren zij met meerdere projecten vertegenwoordigd. Deze huizen behoren tot het latere werk van Hofman, die sinds midden jaren 1880 actief was. Omstreeks de eeuwwisseling leverde Hofman een belangrijke bijdrage aan de Antwerpse art nouveau, met opmerkelijke panden als "De Zonnebloem" aan de Cogels-Osylei.

Met een gevelbreedte van drie traveeën omvatten de rijwoningen drie bouwlagen, nummers 30 en 32 onder een plat dak, nummer 34 onder een gemansardeerd zadeldak. De lijstgevels hebben een parement uit roomkleurige Silezische brikken in kruisverband, geaccentueerd door grijze of groen geglazuurde baksteen voor speklagen en ontlastingsbogen. Blauwe hardsteen is gebruikt voor de plint, witte natuursteen voor waterlijsten, speklagen, balkons, hoekblokken, imposten, lateien en lekdrempels. Geleed door de puilijst, legt de compositie in nummers 30 en 34 de klemtoon op de middenas. Deze wordt op de eerste verdieping gemarkeerd door balkons met consoles, postamenten en balustrade of smeedijzeren borstwering. Verder beantwoorden de opstanden aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van steek-, korf-, rondbogige of rechthoekige muuropeningen. Sgraffitopaneeltjes sieren op de tweede verdieping van nummer 30 de boogvelden; de fries en panelen op de borstweringen van nummer 32 zijn verdwenen. Nummer 34 onderscheidt zich door een over de bovenbouw oplopende spaarnis en drielichten. Een houten kroonlijst met tandlijst op klossen en consoles vormt de gevelbeëindiging in nummers 30 en 32; vernieuwde kroonlijst en dakkapel in nummer 34. Het houten schrijnwerk van inkomdeuren en vensters is integraal bewaard op nummers 30 en 32, en bepekt tot de vensters op nummer 34; smeedijzeren keldertralies, gietijzeren voetschraper.

De plattegronden van de drie panden beantwoorden aan de klassieke typologie van het burgerhuis, dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen beslaat de gebruikelijke enfilade van salon, eetkamer en veranda de begane grond, geflankeerd door de keuken annex wc in de achterbouw.

  • Stadsarchief Antwerpen, bouwdossiers 1911#945 (nummer 30), 1912#1002 (nummer 32), 1912#840 (nummer 34) en 1911#1039 (nummer 10).

Auteurs: Braeken, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Drie burgerhuizen in eclectische stijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304223 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.