erfgoedobject

Gemeentelijke begraafplaats

bouwkundig element
ID
304413
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304413

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Gemeentelijke begraafplaats
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • omvat de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Grafteken Lasserre
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Begraafplaats aangelegd in het laatste kwart van de 19de eeuw, vermoedelijk naar ontwerp van de provinciale architect Gustave Hansotte. Interessante graftekens voor de familie Cornet de Grez en een realisatie van Henri Lacoste voor de familie Lasserre.

Historiek

In oorsprong lag het kerkhof rondom de middeleeuwse kerk van Dworp. Het was ommuurd en had een haag als veekering. Er stonden sparren en fruitbomen. In 1825 kreeg de parochie van de provinciale overheid de toelating het kerkhof te vergroten. Bij de aanleg van de Alsembergsesteenweg in 1826-1833 verdween een deel van het kerkhof onder de bestrating en kwam de kerk met een hoek op de steenweg te staan.

In september 1874 kwam de Provinciale geneeskundige Commissie tot de conclusie dat er in Dworp nood was aan een nieuwe begraafplaats. Graaf Cornet de Grez suggereerde om één van zijn eigendommen van 35 are te ruilen voor twee eigendommen van het Bureel van Weldadigheid. Als wederdienst vroeg hij een eeuwigdurende concessie van anderhalve are. De notariële akte werd getekend op 1 april 1875. In datzelfde jaar werd nog grond gekocht van Guillaume Crickillion en Jeanne Demol voor de realisatie van een gracht. Op 1 juni 1875 werden de plannen voor de aanleg van de ommuring, toegangshek en het lijkenhuisje (ontwerp provinciaal architect Gustave Hansotte) door de gemeente goedgekeurd. De werken startten meteen want in september 1875 werd Antonius Hannaert betaald voor het nivelleren van het terrein en de aanleg van de paden. Aan het lastenboek was een kaart toegevoegd waaruit blijkt dat het perceel voorzien moest worden van kruisvormige paden zodat er vier percelen ontstonden. Op de kruising van de paden moest een calvarie komen. Op het einde van het linker pad kwam het perceel voor de familie de Grez. De zerken van de familie Cornet de Grez werden na de inrichting vanuit het oude kerkhof naar de nieuwe begraafplaats overgebracht. De begraafplaats werd gewijd op 19 augustus 1876 en nog in november van dat jaar in gebruik genomen. In hoeverre het ontwerp van Hansotte effectief werd uitgevoerd is onduidelijk. Het calvariekruis werd opgericht in 1880 door Victor Bottelaere uit Halle.

De begraafplaats werd in 1974 ten zuiden merkelijk uitgebreid naar ontwerp van het Studiebureau voor landschapsarchitektuur stedebouw- groenvoorziening-rekreatie J.A. De Gryse uit Brussel. Vier nieuwe percelen werden toegevoegd, van elkaar gescheiden door bestaande en nieuwe vegetatie.

Beschrijving

De begraafplaats ligt ten zuidoosten van de dorpskern langs het Molenveld, de straat die van het dorp naar de hoger gelegen Hoogkouter loopt.

De begraafplaats bewaart de historische structuur zoals af te lezen op het plan van 1875 dat bij de aanbesteding van de werken aan Antonius Hannaert werd gevoegd. De rechthoekige begraafplaats heeft een bakstenen ommuring. De toegang werd voorzien aan de Molenveldstraat. Verharde kruisende hoofdpaden en vergroende secundaire paden ontsluiten de site. Het calvariekruis staat op de kruising van de paden.

De begraafplaats is verregaand geruimd. Enkel langs de ommuring staan nog historische graftekens die de tweede helft van de 19de eeuw en de volledige 20ste eeuw overspannen. Ze vertonen de funeraire diversiteit in vormgeving en materialen uit de laatste 150 jaar. De rijke variatie aan applicaties is er te vinden: van brons tot porselein en marbriet. De zone voor de familie Cornet de Grez, op het zuidelijke deel van de begraafplaats, werd afgesloten met een omheining op een natuurstenen sokkel, bakstenen pijlers met hardstenen banden en een bekroning, ertussen een smeedijzeren afsluiting. Op het perceel een neogotische grafkapel uit dezelfde materialen. De kapel behield haar spitsboogvormig portaal met in de boogtrommel een banderol met het opschrift "1888/ REQUIEM/ AETERNAM DONA/ EIS DOMINE". De houten neogotische deur met origineel hang- en sluitwerk bleef bewaard. Omheen de kapel staan drie zerken met alliantiewapens die afkomstig zijn van het oude kerkhof. Andere graftekens werden later toegevoegd. Opmerkelijk is het vroege gebruik van roze graniet (late 19de eeuw). Het uit 1998 daterende piramidaal grafteken voor baron Robert d’Anethan is opvallend, zeker gezien de uitsnijding in de muur waardoor de zon op de piramide kan schijnen.

Ten noordwesten van het perceel van de familie de Grez werd een rechthoekig perceel afgebakend voor graven van de gesneuvelden en oud-strijders uit beide wereldoorlogen, onder hardstenen stèles. Het ereperk werden afgesloten met hardstenen paaltjes, verbonden met smeedijzeren afsluitingen.

Net voor de ereperken enkele kindergraven onder licht gekleurde graftekens in composietsteen.

Ingemetseld in de westmuur bleef het grafteken in art deco van de familie Lasserre uit 1946 bewaard. Het is één van de laatste funeraire ontwerpen van Henry Lacoste (1885-1968) en voor zover bekend het enige in Vlaanderen. De familie Lasserre, producenten van verwarmingsinstallaties, was verbonden aan de établissements Lacoste in Doornik. Het grafteken bestaat uit een reeks van bronzen grafplaten met een renaissancevormgeving en een kruisvorm met papaverbollen als symbool voor de eeuwige slaap, ingemetseld in de bakstenen muur van de begraafplaats.

De uitbreiding ten zuiden uit de jaren 1970 is herkenbaar aan de keermuurtjes uit natuursteen, doorbroken door trappen. Ook in dit deel een ereperk voor oud-strijders uit de Tweede Wereldoorlog met hardstenen stèles. Hier werden solitaire bomen aangeplant.

  • Gemeentearchief Beersel, Gemeentearchief Dworp, bouwdossier begraafplaats, 862.1.
  • HENNAUT E. & LIESENS L. 2003: Un imaginaire art deco Henry Lacoste architecte 1885-1968, Brussel, 54.
  • HENNAUT E. & LIESENS L. 2008: Henry Lacoste Architecte, Brussel, 80-81.
  • VANDENBUSSCHE J. 2006: Historiek van de begraafplaatsen, En het dorp zal duren … 8.32, 18-27.
  • VASTIAU M. 2006: Een wandeling op de Beerselse begraafplaatsen, En het dorp zal duren … 8.32, 37-47.
  • VASTIAU M. 2006: Beerselse kerkhoven, En het dorp zal duren … 8.32, 6-14.

Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Grafteken Lasserre

  • Is deel van
    Molenveld


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Gemeentelijke begraafplaats [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304413 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.