erfgoedobject

Molenaarswoning van de Molenbroekmolen

bouwkundig element
ID
304436
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304436

Juridische gevolgen

Beschrijving

Molenaarswoning uit de 19de eeuw en 20ste eeuw bij de voormalige Molenbroekmolen. De site gaat terug tot de 16de eeuw.

Historiek

Volgens de literatuur kreeg Hendrik De Neyer in 1551 een octrooi om op de Molenbeek een papiermolen op te richten. Naast de molenaarswoning werd ook een camme of brouwerij opgetrokken, aangevuld met een estaminet. De molen die aangeduid staat op de Ferrariskaart (1770-1778) kwam door vererving en verkoop in 1807 in handen van Egidius Winderickx.

Volgens de literatuur werd de lemen watermolen door Egidius tussen 1814 en 1816 vervangen door de huidige, sterk verbouwde, watermolen met woonhuis. Het volume zou kelders, twee verdiepingen en een droogzolder omvat hebben. De sloop en heropbouw van een 'maison' door Gillis Winderickx werd in het kadaster pas geregistreerd in 1839.

Hoewel Gillis Winderickx papiermaker was, werd een papiermolen in het kadaster pas expliciet vermeld in 1865 wanneer de weduwe van Franciscus Vanhemelrijck het 'maison' deels omvormde in een 'papeterie'. Het oostelijke deel van het gebouw, het huidige nummer 30, deed vanaf dan dienst als woning terwijl ten westen ervan de papiermolen was gevestigd. Volgens de literatuur fungeerde de molen tot 1872 als papiermolen. In 1892 werd het complex bestaande uit een huis en papiermolen verkocht aan Marie en Gustaaf Winderickx. Het kadasterarchief registreert pas een omvorming van de papiermolen naar een 'batiment rurale' in 1910 en een gelijktijdige gedeeltelijke heropbouw (kadastrale registratie 1912). De literatuur vermeldt dat de molen na zijn ombouw gebruikt werd als een graanmolen die in de 20ste eeuw gemechaniseerd werd. Vermoedelijk werd in 1910 het woonhuis deels herbouwd (kadastrale registratie 1912). De molen werd begin 21ste eeuw omgebouwd tot een wooncomplex.

Beschrijving

Bakstenen burgerhuis, voormalig molenaarshuis, met 19de-eeuwse kern op U-vormige plattegrond onder een schilddak. Het pand telt zeven ongelijke traveeën en drie bouwlagen. De monumentale lijstgevel op een hardstenen plint dateert vermoedelijk uit het interbellum. Deze gevel is horizontaal belijnd door het imitatievoegwerk en de sobere kroonlijst. De verticaliteit wordt benadrukt door de hoekpilasters, het licht vooruitspringende pleisterwerk dat de rechthoekige vensters omlijst, de imitatiesluitstenen op de gelijkvloerse verdieping en de ruitmotieven op de penanten van de tweede verdieping. Geaccentueerde toegangspartij door de met hardsteen omlijste voordeur en een smeedijzeren balustrade voor het venster op de bovenverdieping. De vensters op de benedenverdieping hebben hardstenen lateien en zijn beluikt. Verspreid over de gevel werden decoratieve tegels verwerkt. In de achtergevel bleef de 19de-eeuwse kern duidelijk zichtbaar met bewaarde natuurstenen hoekblokken, hardstenen dorpels en lateien onder ontlastingsbogen. Aan de oostzijde van het pand is de waterinloop nog zichtbaar.

  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Mutatieschetsen en bijhorende mutatiestaten Beersel, Afdeling III (Dworp), 1839/6, 1865/18, 1910/14 en 1912/39.
  • Kadasterarchief Vlaams-Brabant, Leggers Beersel, Afdeling III (Dworp), artikels 471, 794, 1026 en 2787.
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor zijn Koninklijke hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • DEBRAEKELEER W., DEBUSSCHER G., DESMEDT M., MEURISSE R., NEVENS M., WALSCHOT L. & WINDERICKX E. 2013: Brouwerijen en bierstekerijen in Beersel, Beersel, 55-61.
  • WINDERICKX E. 2007: Het wel en wee van de "papiermolders" op de Molenbeek (deel 1), En het dorp zal duren … 9.33, 32-55.

Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Molenaarswoning van de Molenbroekmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304436 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.