erfgoedobject

Varkensuitbeenderij Dierckx

bouwkundig element
ID
304646
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304646

Juridische gevolgen

Beschrijving

Varkensuitbeenderij Dierckx, ingericht tijdens het interbellum op de begane grond van een meergezinswoning die in 1932 ontstond uit de samenvoeging van twee smallere woningen. De gevel werd verbouwd in 1946 door bouwmeester Dolf Mouwen uit de Sergeant de Bruynestraat 14 in Borgerhout. In 2003 werd de uitbeenderij omgevormd tot eethuis Bart-à-Vin; sinds de sluiting van het nabijgelegen slachthuis in 2012 werden veel gelijkaardige bedrijven herbestemd richting horeca.

Historiek

Al voor 1924 was varkensuitsnijderij gevestigd in de Lange Slachterijstraat, die gelegen is vlakbij het slachthuis in de Lange Lobroekstraat en getypeerd is door talrijke familiebedrijven gevestigd in de sector van vleesverwerking. Sinds 1924 is varkensuitsnijderij Dierckx op nummer 5 gevestigd, toen nog een café op het gelijkvloers in een smal pand. In dat jaar liet Dierckx in dat pand 5 werken uitvoeren aan de kelder in functie van de vleesverwerking; een vrieskamer, een koelkamer en zoutbakken werden ingericht. In 1932 werden de woningen op nummers 3 en 5 samengevoegd en ingericht als werkruimte/winkel met daarachter een koelkamer. Op de verdiepingen werden appartementen ingericht.

Beschrijving exterieur

Het bedrijfspand met appartementen op de verdiepingen beslaat drie bouwlagen en twee brede traveeën onder een plat dak. Het pand ontstond in 1932 toen twee oudere panden werden samengevoegd. De verbouwing van de gevel dateert van 1946. Een rode bakstenen bovengevel verbindt de structuren van de twee oudere panden, een ontwerp van Dolf Mouwen. Op het plan benoemt de architect de materialen als volgt: gevelplaketten in 'leerkleur' en witte natuursteen met beeldhouwwerk. In de symmetrisch opgebouwde lijstgevel zijn de brede rechthoekige ramen gevat in gevelbrede witte natuurstenen omlijstingen gekenmerkt door druk versierde velden en een centraal, klein driehoekig fronton. De oorspronkelijke bekleding van de winkelpui was in blauwe grès.

Interieur

De uitsnijderij op de begane grond was een grote open ruimte zonder ramen die ‘s nachts afgesloten werd met een rolluik. In de winter was de temperatuur ideaal voor het bewaren van het vlees. Achter de uitsnijderij bevond zich een koelruimte. De betegelde wanden zijn het opvallendste element in de uitsnijderij. Aan drie zijden van de rechthoekige ruimte zijn ze aangebracht van vloer tot plafond. De tegels zijn afkomstig van de firma Gilliot uit Hemiksem. Onderaan bevindt zich een plint in bruine langwerpige tegels. De lambrisering daarboven bestaat uit gevlamde bruine tegels met verticale versieringsbanden met bladmotieven.

Mario Baeck kon dit identificeren als "Relief 817-decor 1073" uit de bedrijfscatalogus. Een fries daarboven stelt een tafereel voor met varkens. Daartussen bevinden zich afbeeldingen van gerechten, omringd door kransen en worsten. Deze tegels zijn gemaakt met de cloisonnétechniek ("Frise cloisonnée 5918"). In 1914 kostte zo’n fries 15,75 frank per lopende meter. Ze behoorden daarmee tot de duurste gedecoreerde tegels van Gilliot. De gehele lambrisering van 3,14 meter hoog is een ontwerp van H. Bonnerot. Dit ontwerp bestond sinds 1903 in de catalogus van de firma. Het werd wellicht in 1932 geplaatst in deze ruimte.

Aan het plafond hingen haken waaraan de varkens (en in het begin ook runderen) gehangen werden om ze te versnijden. Die rails met haken hangen er vandaag nog, maar een halve meter hoger voor het gebruiksgemak van de ruimte. Aan het plafond hing een grote Berkel-weegschaal om de stukken vlees te wegen. Aan een klein bureau konden de klanten betalen. Het meubilair is niet meer aanwezig. De vloer was bekleed met witte cementtegels, vandaag is er echter een gietvloer. Momenteel is een restaurant met open keuken ondergebracht in deze ruimte. De koelruimte achteraan is betegeld met witte tegels.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 1924#17819, 1932#43082, 18#21485.
  • Informatie met betrekking tot vloertegels verkregen van M. Baeck (26 december 2016).

Auteurs: Ennekens, Katherine
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Varkensuitbeenderij Dierckx [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304646 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.