Burgerhuis met historische kern, waar op de begane grond het intacte winkelinterieur van de voormalige patisserie van de befaamde bakkersfamilie Van Spilbeeck is bewaard, wellicht daterend uit het vierde kwart van de 19de eeuw.

Historiek

Het burgerhuis met handelsgelijkvloers werd gebouwd vóór de start van de registratie in het kadaster, zijnde 1834. Een oorspronkelijke bouwdatum voor het voorhuis is momenteel niet gekend. Het voorhuis is volledig onderkelderd door een zeer grote kelder met tongewelf, die vermoedelijk 16de- of 17de-eeuws is.

In 1843 verkocht de familie Van Havre-Vinck het pand aan Willem Petrus Van Spilbeeck. De familie Van Spilbeeck was afkomstig uit Essen. Willem Petrus Van Spilbeeck was de oprichter van deze patisserie. Aanvankelijk had hij een bakkerij in Roosendaal, tot hij zich in 1828 met zijn echtgenote Petronella Van den Bergh in Antwerpen vestigde. Rond 1845 verhuisde hij zijn bakkerij van de Koepoortstraat naar de Minderbroedersrui.

Bij de aankoop van het pand diende Van Spilbeeck in 1843 een aanvraag in om de bestaande winkelpui te verbouwen in samenwerking met stadsarchitect Bourla. Op een archieffoto zien we sterke overeenkomsten met deze ontwerptekening. De houten pui met centrale inkom en aan weerszijden een etalage werd wellicht gebruikt tussen 1843 en de verbouwing van 1919. Enkel het glas van de etalages werd bij een wijziging van de etalage in 1872 vervangen. Het geheel werd donker geschilderd en toont opschriften: "Maison Van Spilbeeck – Patisserie – Confiserie". Reeds toen werd een afzonderlijke toegangsdeur voorzien voor de woningen op de verdiepingen. De vensters waren op de verdiepingen voorzien van versierde luikkasten. Aan het middelste venster op de eerste etage was een vlaggenmast voorzien.

Enkele generaties van Spilbeeck volgden elkaar op en maakten er een vermaarde zaak van met bekendheid tot in het buitenland. Het luxueuze interieur werd ontworpen in de gloriedagen van de bakkersfamilie Van Spilbeeck en dateert wellicht uit het vierde kwart van de 19de eeuw. In 1919 werd het pand verbouwd in opdracht van D. Van Spilbeeck door architect Ch. Janssens en Zoon; het kreeg daarbij een nieuwe etalage, die lichter is opgevat dan de vorige, en die nu nog steeds, in licht gewijzigde toestand, de gevel siert. Ongeveer tegelijkertijd kreeg de lijstgevel een nieuw parement, waarin elementen uit de art deco werden verwerkt.

Rond 1923 veranderde het huisnummer van 9 naar 7 zoals te zien is op een archieffoto waarop het nummer 9 doorgehaald werd. In 1924 nam Willem Pauli de bakkerij over, maar de familie Van Spilbeeck bleef eigenaar en de oude handelsbenaming blijft behouden. De familie Pauli bleef de zaak huren tot begin jaren 1960. Begin jaren 1970 kocht Gebruers het huis en vestigde er zijn elektriciteitszaak.

Vanaf half jaren 1980 stond de winkel leeg, maar het meubilair van de patisserie bleef behouden. Een makelaar kocht het pand in 2015 en zorgde voor opknapwerk, waardoor enkele authentieke elementen verdwenen, onder meer het schrijnwerk van de pui en de marmeren vloer in de winkel. In de toekomst zullen deze ruimtes dienst doen als restaurant.

Exterieur

Onderkelderde rijwoning met drie bouwlagen en drie traveeën onder een mansardedak. Lijstgevel met rechthoekige geriemde vensters met sluitsteen. Gevel met pseudo-zandstenen parement (simili-pierre) en art-deco-ornamentiek. Onder de dakgoot een lijst met rainures. Deze gevelaankleding verwijst naar aanpassingen tijdens het interbellum.

In 1919 voerde architect Ch. Janssens gevelveranderingen uit, met een nieuw ontwerp voor de pui dat lichter is opgevat dat de bestaande pui uit 1843. Deze is grotendeels bewaard, echter ook deels door nieuw schrijnwerk vervangen bij de renovatie in 2015. De houten, geprofileerde puilijst op klossen en met een fries met panelen, omvat de dubbele etalage met centraal toegangsportaal en rechts daarvan de smalle rechthoekige toegangsdeur tot gang met trappenhuis naar de verdiepingen. De toegangsdeur tot de winkel bevindt zich in een klein portaal centraal tussen de twee etalagevensters. De deur was onderverdeeld met houten kleinroedes, die bij de vernieuwing niet werden herhaald.

De etalages aan weerszijden lopen schuin naar de toegangsdeur. Het schrijnwerk van de twee etalages bevat een bovenlicht met centraal een medaillon, oorspronkelijk gedecoreerd met bladmotieven. Deze medaillons werden bewaard in het hedendaagse schrijnwerk maar werden ontdaan van de versiering. De sokkel van de pui was bekleed met marmer. Dit materiaal verdween bij de verbouwing van 2015 en werd vervangen door houten schrijnwerk. De deur naar de gang en trappenhuis is authentiek en heeft een rechthoekige bovenlicht en is grotendeels beglaasd, met art-decotraliewerk.

Winkelinterieur

Het grondplan van de begane grond bestaat uit een winkelruimte met aansluitend een living, en rechts daarvan een smalle gang met trappenhuis. Achter de living bevindt zich een patio. Het achterhuis is te bereiken via een gang die aan de patio grenst, en bestaat uit een enkele, ondiepe ruimte waar zich vroeger de bakkerij bevond. De kelder met tongewelf is bereikbaar via een gemetste trap op de patio. Aanvankelijk was er een ruime trap die uitgaf in het trottoir. Op een gevelfoto van 1923 zien we echter dat het luik al werd dichtgemaakt. Voortaan was er nog slechts één toegang tot de kelder.

Het winkelgedeelte bestaat uit een rechthoekige ruimte. Aan drie zijden is de ruimte voorzien van houten, op maat gemaakte, witgeschilderde nagelvaste kasten. Het onderste register van de kasten is gesloten en voorzien van draaideuren. Het bovenste register bevat open legplanken met spiegels op de achterwand. Enkele spiegels werden vervangen, sommige exemplaren vertonen zwarte ouderdomssporen maar werden behouden. De kroonlijst van de kast rust op consoles.

Leidingen voor gasverlichting zijn in de kasten tegenover de etalage verwerkt. De gaslampen zijn niet meer aanwezig, maar er bevindt zich een rond metalen afdekplaatje dat op het uiteinde van de leiding geschroefd werd. De aanwezigheid van gasverlichting doet ons vermoeden dat de inrichting van de winkel van eind 19de eeuw dateert.

De kasten zijn wit geschilderd, maar oude verflagen binnenin tonen een crèmekleurige afwerkingslaag. De originele toonbanken zijn verdwenen. De houten ladders bleven behouden. De oorspronkelijke vloer bestond uit witte marmeren tegels. Deze zijn vervangen door een houten vloer bij de laatste verbouwing maar zouden nog onder het hout aanwezig zijn. Ook het plafond werd vervangen en voorzien van hedendaagse verlichting.

Een dubbele paneeldeur geeft toegang tot de voormalige living, ze bevat een bovenpaneel met wisselend helder en gezandstraald glas. In de living bevindt zich een marmeren schouw in Noire de Mazy. Boven de schouwmantel bevindt zich een spiegel met versierde kader met bladmotieven. Het schrijnwerk tussen living en patio is vernieuwd.

Achter een kleine binnenkoer bevindt zich de voormalige bakkerij in het achterhuis. Het achterhuis bestaat uit vier bouwlagen en is voorzien van een dakterras. Van de bakkerij zijn geen authentieke elementen overgebleven. Uit mondelinge getuigenis weten we dat het hardstenen werkblad en de gietijzeren oven met opschrift 1850 werden verwijderd bij de laatste verbouwing. Gietijzeren draaitrap met treden in opengewerkt maaswerk naar de eerste verdieping van het achterhuis.