Het betreft een relatief oude watermolen aan de IJse, reeds vermeld in 1495 en banmolen van de kasteelheren (zie wapenschild familie van der Vorst). De huidige gebouwen dateren uit de 17de (wederopbouw na de verwoestingen door de Geuzen in de 16de eeuw) en de 18de eeuw. Het gebouw en een gedeelte van het roerend werk zijn vrij goed bewaard gebleven.
Het maalwerk heeft vanuit industrieel-archeologisch standpunt een interessante evolutie doorgemaakt. De 'koude' maalcyclus is nog vertegenwoordigd (gewone maalstenen) maar werd aangevuld met nu zeldzaam geworden cilinderwalsen van een vroegere generatie. Als energieomvormer is er een eerder zeldzaam voorkomend turbinetype aanwezig. Het is merkwaardig hoe de afzonderlijk staande schuurruimte door een eenvoudige kunstgreep in het productieproces werd betrokken. Dit illustreert duidelijk hoe een traditionele watermolen aan technologische en economische behoeften van rond en na 1900 werd aangepast. Uit de afmetingen van het molengebouw en niet minder van de schuur is het belang van deze molen afleesbaar. Ook de ligging in de dorpskern en naast het kasteel heeft een belangrijke documentaire waarde ten aanzien van het voormalige statuut als banmolen.
In 1952 werd het waterrad vervangen door een turbine. In 1990 werd de buitenkant volledig gerestaureerd. De eigenlijke exploitatie werd even voor 1970 stopgezet.
Het molengebouw dateert uit de 18de eeuw, wellicht met een kern uit de wederopbouw in de 17de eeuw. Het maakt deel uit van losstaande bebouwing aan drie zijden van het erf en staat haaks op de IJse.
Baksteenbouw op natuurstenen plint, twee bouwlagen en een zolder. Site bestaande uit de molen, schuur en voormalige molenaarswoning. Het geheel onder zadeldak (S-pannen). Op de plaats waar vroeger het rad draaide staat nu de turbinekamer.
Interieur: twee koppels maalstenen (een ervan is gedemonteerd), drie cilinderwalsen, twee aan elkaar gekoppelde houten plansichters, opgehangen aan bamboestokken, en een wanmolen met afzuigsysteem. De bakstenen muur met aangebouwd afdak en vlechtingen in de zijgevels dateert uit het begin van de 18de eeuw. Het woonhuis is 20ste-eeuws. Het werd gebouwd op de plaats waar zich vroeger de stallen bevonden. Langsheen de molen, nog aanwezige turbine.
Bron: Beschermingdossier DB000791
Auteurs: De Schepper, Jo
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: De Schepper J. 1994: Watermolen Kasteel van der Vorst [online], https://id.erfgoed.net/teksten/194977 (geraadpleegd op ).
Watermolen uit de 17de-18de eeuw met schild der kasteelheren; traditionele stijl, doch aangepaste gevels.
Bron: GENICOT L.F., VAN AERSCHOT S., DE CROMBRUGGHE A., SANSEN H. & VANHOVE J. 1971: Inventaris van het cultuurbezit in Vlaanderen, Architectuur, Provincie Brabant, Arrondissement Leuven, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 1, Luik.
Auteurs: Genicot, Luc; Van Aerschot, Suzanne; de Crombrugghe, Anne; Sansen, Hadewych; Vanhove, Jacqueline
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Genicot L. & Van Aerschot S. & de Crombrugghe A. & Sansen H. & Vanhove J. 1971: Watermolen Kasteel van der Vorst [online], https://id.erfgoed.net/teksten/194976 (geraadpleegd op ).