erfgoedobject

Burgerhuis in art nouveau

bouwkundig element
ID
304923
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304923

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerhuis in eclectische stijl met sterke, geometrische art-nouveau-inslag, in 1913 opgetrokken voor de in Merksem gevestigde 'bediende' Emiel Jozef Strubbe - Raedemaekers. Het oorspronkelijke bouwplan is niet bewaard, waardoor de ontwerper onbekend is.

Het burgerhuis behoort tot de reeds voor de Eerste Wereldoorlog te dateren bouwcampagne aan noordoostzijde van de straat, waarbij de huidige gevelrij van voornamelijk eclectische gevels in baksteenpolychromie tot stand kwam, gekenmerkt door voortuinen. Het nummer 22 valt op door de verzorgde art-nouveaustijl en de ornamentele rijkdom van de smeedijzeren elementen. Dit representatieve voorbeeld van de bescheiden burgerwoning is zowel in het exterieur als interieur gaaf bewaard gebleven.

De vandaag open en deels gekasseide verharde voortuin, was oorspronkelijk afgesloten met metalen hekwerk. Met een gevelbreedte van twee traveeën omvat de rijwoning twee bouwlagen onder een met natuurleien gedekt schubbendak, met achter de pseudomansarde een met pannen bekleed zadeldak waarvan de nok evenwijdig aan de straat georiënteerd is. De gevel is opgetrokken in platvol gevoegde geel gekleurde baksteen in kruisverband, verlevendigd met banden in blauw gekleurde baksteen, ook als T-vormige sluitsteen en bovenlijst toegepast in de steekbogen van de gevelopeningen. Blauwe hardsteen is aangewend voor de plint, de met kruisen en verdiepte panelen versierde toegangstreden, de dorpels, de hoekstenen in de gevelopeningen, het balkon, de waterlijst en de bekronende sierlijst. Horizontaal geleed door blauwe hardstenen lijsten, kenmerkt de gevel zich door een voor het enkelhuis typerende asymmetrische compositie, bestaande uit een smalle toegangstravee rechts, en een brede risaliterende venstertravee links. De opstand beantwoordt aan een onregelmatig schema van gevelopeningen, met op de begane grond naast de deuropening een venster. De verzorgde plint in blauwe hardsteen, beëindigd met een dubbele halfronde profilering, heeft boven de geprofileerde sokkel een geometrische art-nouveauversiering, doorgezet in de in de plint opgenomen vensterdorpel met gestileerde guttae.

De nadruk ligt op de verdieping, met een op het balkon uitgevend deurvenster, en een flankerende vensteropening boven de toegang. Het blauwe hardstenen balkon, rustend op kwartronde volle consoles met een halfronde profilering, draagt een verzorgde smeedijzeren en geklonken balustrade, versierd met uitwaaierende cirkelmotieven met decoratief uitgewerkte rivetten, en verfraaid met het voor de art nouveau kenmerkende zweepslagmotief. Boven de sterk uitkragende, blauw geschilderde houten kroonlijst op deels uitgelengde consoles, is de gevel in elke travee beëindigd met kleine rechthoekige en van decoratief rijke omlijstingen voorziene zoldervensters. De pseudomansarde en de vensters zijn afgelijnd met een sterk geprofileerde kroonlijst.

Het bijzondere houten deur- en vensterschrijnwerk op de begane grond en de omlijstingen van de standvensters in de pseudomansarde zijn zeer gaaf bewaard. De dubbele paneeldeur in de toegang heeft gebogen deurlichten met waaiervormen in de hoeken en met smeedijzeren roosters in eenzelfde vormgeving als de balkonbalustrade. Boven de met diamantkop versierde middenstijl en met decoratief lijstwerk en een tandlijst versierde tussenregel, is het bovenlicht ingevuld met reliëfglas. Ook de oorspronkelijke fraaie deurgrepen en brievengleuf zijn gaaf behouden. Het flankerende guillotineraam heeft een gebogen tussenregel, ondersteund door consoles in art-nouveaustijl. De omlijstingen van de mansardevensters hebben sterk geprofileerde, geometrisch uitgewerkte consoles tegen de stijlen en paneelwerk met gestileerde guttae in de kroonlijst.

Het oprichtingsplan van de woning is niet bewaard, maar aan de hand van de gevelindeling kan worden afgeleid dat de plattegrond de sinds de negentiende eeuw gangbare enkelhuisindeling volgt, op de begane grond gekenmerkt door twee kamers in enfilade naast de inkomhal met zijdelings ingeplante trap, en op de verdieping telkens twee of drie kamers rond de traphal geschikt. Het oorspronkelijke interieur met op de begane grond een mozaïekvloer in de inkom, parketvloeren, marmeren schouwen en een lambrisering van lincrusta, alsook het schrijnwerk, zijn gaaf bewaard.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Kadastrale leggers Antwerpen, afdeling XLI (Merksem), artikel 2118.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XLI (Merksem), Sectie B, 1913/6.
  • VAN SEVEREN E. 2018: Terreinbezoek Molenlei 22 (terreinbezoek op 2 maart 2018).

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in art nouveau [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304923 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.