erfgoedobject

Onderwijzerswoning van de zusters annuntiaten

bouwkundig element
ID
304958
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304958

Juridische gevolgen

Beschrijving

Onderwijzerswoning in eclectische stijl met Onze-Lieve-Vrouw-van-Lourdesbeeld, omstreeks 1901 opgetrokken op een perceel verkaveld uit de ‘lusttuin’ van het Runcvoorthof. In 1898 verkocht Baron de Terwagne het grootste gedeelte van zijn kasteeldomein aan de zusters annuntiaten uit Geel, die het kasteel herbestemden tot klooster en gelijktijdig met de woning voor de hoofdonderwijzeres een nieuwe vleugel met kapel en een katholieke meisjesschool lieten oprichten door aannemer De Sutter. Verondersteld kan worden dat hij ook verantwoordelijk was voor de bouw van het woonhuis. De gemeente Merksem verwierf de restgronden van het domein om er het Sint-Franciscusplein en de erop aansluitende straten te openen en het door verdere verkaveling ten gelde te maken. Het betalende internaat van de zusters annuntiaten werd in 1911 uitgebreid met een naast de onderwijzereswoning gesitueerd niet betalend externaat, de 'aangenomen Meisjesschool II', van elkaar gescheiden door een steeg tussen twee hoge muren - de huidige toegang tot het kasteel vanuit de Terlindenhofstraat. In 1946 werd de school overgedragen aan de 'Eerwaarde Zusters van Vorselaer', zusters van de christelijke scholen. Vandaag zijn de lokalen in gebruik door Chiro Sint-Franciscus. Met een gevelbreedte van drie traveeën omvat de rijwoning twee bouwlagen onder een met mechanische pannen gedekt zadeldak, waarvan de nok evenwijdig aan de straat gesitueerd is. De lijstgevel op een hoge, blauwe hardstenen plint is opgetrokken uit roodbruin baksteenmetselwerk in kruisverband met knipvoegen. Boven de waterlijst van de plint, waarin de vensterdorpels op de begane grond opgenomen zijn, is de gevel tussen de verdiepingen horizontaal geleed door getrokken en geprofileerde sierlijsten. Blauwe hardsteen is ook toegepast voor de treden en de dorpels op de eerste verdieping. Met een bredere toegang gesitueerd in de uiterst rechtse travee, toont de gevel een regelmatig schema van vensteropeningen onder gestrekte boog met centrale diamantkopvormige sluitsteen, beëindigd door een met kunststof beklede kroonlijst. Te oordelen aan de onderliggende bouwsporen is de oudere houten kroonlijst met inbegrip van de consoles of klossen verwijderd. De zolderverdieping is aan straatzijde geopend door twee vernieuwde dakvlakvensters. De kunstleien bekleding van de bakstenen zijgevels is aan noordzijde nagenoeg volledig verwijderd, tegen de dakrand de eenvoudige metalen schieters blootleggend die de gordingen verankeren.

De toegang is, verwijzend naar de huidige herbestemming, geflankeerd door een medaillon met de heilige Franciscus, gesigneerd en gedateerd ‘Rik Van Schil '92’. Van deze beeldhouwer en pater Franciscaan is onder meer ook een Madonna aan de Antwerpse Romain Looymansstraat 4 bekend. De eerste verdieping draagt op een natuurstenen en met acanthusblad versierde console een Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes in zachte polychromie, voorzien van een metalen opzetnimbus met de tekst 'Ik ben de Onbevlekte Ontvangenis'.

Het houten, wit geschilderde schrijnwerk is gaaf bewaard, met inbegrip van de houten rolluiken en de geprofileerde tussenregels in de vensteropeningen. Boven de vervangen deurvleugels in de toegang, bevindt zich nog de oorspronkelijke verzorgde kroonlijst op klossen en de met een voluutconsoles bekroonde middenstijl, waarboven een segmentbogig bovenlicht ingevuld met geel gekleurd gehamerd glas. Rechts van de toegang is het geschilderde huisnummer en in de plint de gietijzeren voetenschraper behouden.

Door het ontbreken van een oorspronkelijk of verbouwingsplan, zijn over de indeling van het woonhuis met een één bouwlaag hoge en door lichtkoepels onderbroken achterbouw geen verdere gegevens voorhanden.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Antwerpen, afdeling XL (Merksem), artikels 660 en 2051.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XL (Merksem), 1901/13.
  • MACLOT P. 2010: Bouwhistorische nota van het kasteel Runcvoorthof, Terlindenhofstraat 204 Merksem, in functie van het herbestemmingsonderzoek. Deel 1⁄2: Archivalische en iconografische gegevens, onuitgegeven rapport in opdracht van AG Vespa, Antwerpen, 39, 41, 55.
  • S.N. 1926 (heruitgave 1980): Gedenkboek der eeuwfeesten van de Koninklijke Harmonie Sint-Bartholomeus 1826-1926. Merksem voorheen en nu, Merksem (Brasschaat), 64.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Onderwijzerswoning van de zusters annuntiaten [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304958 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.