erfgoedobject

Arbeiderswoning

bouwkundig element
ID
304979
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304979

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Arbeiderswoning
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Arbeiderswoning met veelkleurige bakstenen lijstgevel, deel uitmakend van een ruime eenheidsbebouwing aan de westzijde van de straat tussen de Gagelveldenstraat en de Sleutelbloemstraat, in 1912 opgetrokken op de gronden van notaris Corneel-Jacob De Witte de l’Arbre. Het huidige nummer 102 werd verkocht aan de in Merksem gevestigde 'maaldersgast' Louis Verrycken-Bettengers. Volgens de kadastrale bronnen werd de koer omstreeks 1930 overdekt en geraakte het in 1944 door de oorlog aanzienlijk beschadigd. In 1983 is een nieuwe achterbouw toegevoegd, waarbij het oude dwarse volume gesloopt is.

In het centrum van Merksem werden einde 19de en begin 20e eeuw talrijke rijen met soortgelijke arbeiderswoningen in eenheidsbebouwing opgetrokken. Kenmerkend zijn de veelkleurige bakstenen lijstgevels, vaak met tegelfriezen boven de vensters. Deze woning is één van de zeldzame en representatieve voorbeelden waarvan de exterieure kenmerken goed zijn bewaard.

Met een gevelbreedte van twee ongelijke traveeën, typerend voor de enkelhuisindeling, omvat de rijwoning één bouwlaag onder een met mechanische pannen gedekt zadeldak, waarvan de nok evenwijdig aan de straat gesitueerd is. Opgetrokken in rood baksteenmetselwerk gemetseld in kruisverband met knipvoeg, is de gevel verfraaid met decoratieve banden in blauw gekleurde bakstenen, ter hoogte van de midden- en bovenlatei van de gevelopeningen met centrale geelgekleurde koppenlaag. Beide kleuren zijn om en om ook toegepast zijn in de rollagen van de gestrekte bogen boven de rechthoekige smalle toegang en de flankerende vensteropening, alsook in de borstwering onder de vensterdorpel. Blauwe hardsteen is aangewend voor de plint, de toegangstreden en de dorpel. In de plint is de gietijzeren voetenschraper bewaard. Beide traveeën zijn bekroond door een blauw omlijste fries van cementtegels met geometrisch decoratief patroon. De lijstgevel is beëindigd met een houten, blauw geschilderde kroonlijst op eenvoudige klossen. Het deur- en vensterschrijnwerk is volledig vernieuwd, met respect voor de historische vormgeving, en op de zolderverdieping zijn twee dakvlakvensters toegevoegd.

De oorspronkelijke plattegrond kan worden afgeleid uit het verbouwingsplan van 1983, en toont de sinds de negentiende eeuw gangbare enkelhuisindeling. De inkomhal met trap naar de zolderverdieping is geflankeerd door twee kamers in enfilade, met achter de inkomhal oorspronkelijk een lagere achterbouw met dwarse nok onder een zadeldak, waarin vermoedelijk het pomphuis, de keuken en/of wc gesitueerd waren, uitgevend op een koer met achteraan een hof. Op de eerste verdieping zijn nog steeds twee kamers ingericht. In 1983 is het oorspronkelijke dwarsvolume achteraan gesloopt voor een nieuwe achterbouw met gevelbrede living onder daklicht op de begane grond, en een één travee brede badkamer op de zolderverdieping. Slechts de inkomhal en kamer tegen de achtergevel van de voorbouw zijn onderkelderd.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Antwerpen, afdeling XL (Merksem), artikel 2148, 1591.
  • Kadasterarchief Antwerpen, Mutatieschetsen Antwerpen, afdeling XL (Merksem), 1912/12, 1930/68.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 1974#2130.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Arbeiderswoning [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304979 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.