erfgoedobject

Woning Kneipp

bouwkundig element
ID
304998
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304998

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Kneipp
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Buitenverblijf met neoclassicistische gevelornamentiek uit de tweede helft van de 19de eeuw. Begin 20ste eeuw was het de directeurswoning van het Kneipp-sanatorium.

Historiek

In 1873 geregistreerd door het kadaster als gebouw met ongeveer rechthoekig grondplan met aan de voor- en achtergevel een kleine uitbouw. Het gebouw werd ingeplant vooraan op een zeer lang, smal perceel aan de noordzijde van de Hasseltweg. Eigenaar was op dat moment Eugenius Josephus Armandus Simons, notaris te Luik. Naar verluidt noemde hij het huis "Geuzentempel"; hij gebruikte het als buitenverblijf en jachtchalet, ideaal gelegen in de toen nog bosrijke omgeving en nabij het huidige domein Bokrijk. Op het einde van de 19de eeuw werd er door drie Hasseltse investeerders op het nabijgelegen terrein van de voormalige Sablières de Bockryck een groots opgevat Kneipp-instituut voor borstlijders opgericht. In deze tijd ontstonden in heel Europa sanatoria, waar de door Dr. Sebastian Kneipp (1821–1897) ontwikkelde methode op basis van hydro- en balneotherapie ter genezing van tuberculose werd toegepast. Voor het sanatorium in Bokrijk werd een bestaande villa uitgebreid met twee nieuwe vleugels en werd er een gebouw met patiëntenkamers en een wintertuin bijgebouwd. Ook een eigen boerderij behoorde tot de infrastructuur. Oorspronkelijk waren verschillende paviljoenen en kleine villa’s voor de rijkere patiënten gepland maar deze werden niet uitgevoerd. Het jachtchalet van de heer Simons werd aangekocht en ter beschikking gesteld van de directeur van het sanatorium. Het complex werd in augustus 1892 feestelijk ingehuldigd, als eerste sanatorium in België. In de volgende jaren veranderde het instituut tweemaal van eigenaar maar reeds in het begin van de 20ste eeuw maakte de ontdekking van de Limburgse steenkoolmijnen het bestaan van een sanatorium voor tbc-patiënten op deze plek onmogelijk en de gebouwen van het sanatorium, onder andere het chalet, werden verkocht. Sindsdien werd het pand gebruikt voor horeca.

Beschrijving

Het pand is gelegen langs de Hasseltweg en grenst aan het domein Bokrijk, waar de lange achterliggende beboomde tuin naadloos bij aansluit. Aan de straatkant ligt een half verharde kiezelvoorplaats die als parking voor auto’s en fietsen dient. Voor de straatgevel werd recent een met klinkers verhard terras geplaatst.

De eclectische vakantiewoning heeft een pittoreske uitstraling door de gecombineerde daken en door de fantasierijke aankleding van de voorgevel, die neoclassicistische ornamentiek combineert met elementen uit de cottagestijl.

Onderkelderd hoofdvolume van twee bouwlagen en drie traveeën onder leien zadeldak met tegen de zijgevels telkens een eenlaagse aanbouw van één travee onder kunstleien lessenaarsdaken. Bakgoten in PVC. In het begin van de 20ste eeuw waren de dakranden nog voorzien van decoratief uitgesneden houten windveren en het zadeldak van de middenbouw werd bekroond door een puntvormige makelaar, elementen uit de cottagestijl die nu verdwenen zijn.

Bepleisterde en witgeschilderde gevels met geprofileerde horizontale gevellijsten en accenten in donkergrijs. Neoclassicistische gevelornamentiek met op het gelijkvloers schijnvoegen en gecementeerde blokimitatie, panelen en hoekkettingen. Op de verdieping is de middentravee gevat tussen twee gecanneleerde pilasters met ionische kapitelen en bekroond door een in een rondboog ingeschreven oculus met geprofileerde omlijsting en daaronder een paneel met bloemenguirlande. De licht getoogde vensteropeningen en de deuropening in de rechter travee van het hoofdvolume zijn voorzien van een geprofileerde omlijsting op consoles met sluitstenen in krul- en acanthusornamentiek. Centraal op de verdieping een balkondeur met houten balustrade met uitgesneden hartjes-motief die de oorspronkelijke, meer verfijnde balustrade met platte, ajour uitgewerkte houten balusters, vervangt. De vensters van de aanbouwen worden bekroond door eenvoudige frontons. Vernieuwd schrijnwerk met T-indeling. Boven de inkomdeur een recente, ver uitstekende luifel in golfplaat.

De zijgevels zijn blind, bepleisterd en voorzien van imitatievoegen. Tegen de achtergevel werden in de tweede helft van de 20ste eeuw verschillende eenlaagse aanbouwen geplaatst. Hierop werd de gevelbepleistering met voegimitatie doorgetrokken. De interieuraankleding werd in de 20ste eeuw sterk aangepast en naar verluidt door een brand vernield.

  • Kadasterarchief Limburg, Mutatieschetsen Genk, afdeling VI, sectie G 1873/65, 1944/23.
  • Kadasterarchief Limburg, Leggers Genk, afdeling VI, sectie G (Genk), artikel 1534.
  • Stadsarchief Genk, Bouwdossier 1960-267, 1967-217, 2001-549, 2002-558.
  • DIERCKX P. 2005: Geschiedenis van de sanatoria in België in: BUYLE M. & DEHAECK S. (red) Architectuur van Belgische hospitalen, Brussel, 76-77.
  • Emile Van Dorenmuseum Genk, EVD_F_1161_vz.

Auteurs: Fexer, Charlotte
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Kneipp [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/304998 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.