In de dwarsbeuken van de Sint-Lambertuskerk in Beersel staan de gereconstrueerde graftekens van de Heren van Beersel, Hendrik II en Hendrik III van Witthem, opgesteld.

Historiek

Het praalgraf voor Hendrik II van Witthem (+1454) en zijn echtgenote Jacoba van Glimes (+1462) uit het midden van de 15de eeuw werd opgericht door hun zoon Hendrik III. Hendrik III (+1515) kreeg na zijn dood een gesculpteerde natuurstenen grafplaat in dezelfde kerk. Ook hij wordt afgebeeld samen met zijn echtgenote Isabella van der Spout(+1503).

Bij de herstellingswerken aan de kerk in 1732 werd de grafkelder van de van Witthems terug gevonden. In 1762-63 stond de toenmalige Heer van Beersel, hertog Karel van Arenberg, de grafkapel af aan de kerk en stemde ermee in de praalgraven af te breken. Het 15de-eeuwse grafteken van Hendrik II werd in een nis in de toren opgesteld. De gebroken grafplaat van Hendrik III verdween onder de vloer.

Op 1 juli 1891 polst het ministerie van justitie bij de Kerkfabriek naar de bereidheid het praalgraf van Hendrik II te herstellen. De kerkfabriek wijst er in haar antwoord op dat het werk door een gespecialiseerd aannemer moet gebeuren én dat de kerkfabriek prioriteit geeft aan de bouw van een nieuwe kerk. In 1892 en 1899 ijvert de Koninklijke Commissie voor Monumenten bij de minister van justitie nogmaals voor het hersteld van het grafteken van Hendrik II. Tijdens de afbraakwerken van de kerk, begin 20ste eeuw, werd de grafplaat van Hendrik III in het koor teruggevonden. Beide graftekens werden vermoedelijk in 1923, na restauratie door beeldhouwer Dolf Ledel, terug in de kerk geplaatst.

Beschrijving

Op een moderne natuursteen gemetselde tombe met witstenen sokkel en zwarte dekplaat liggen de natuurstenen 15de-eeuwse gisanten van Hendrik II en Jacoba van Glimes met boven hun hoofden baldakijnen met gotische architecturale motieven. De gisant van Hendrik II werd vervaardigd in albast, die van Jacoba in witte Avesnes-le-sec-steen. Beide beelden waren gepolychromeerd (sporen van polychromie bij Jacoba en in de baldakijnen). De figuur van Hendrik II is een overgangswerk tussen de 15de en de 16de eeuw. Hendriks lichaam behoort tot het 'transittype' waarbij de zwaartekracht herkenbaar is in de lokken en mouwen die naar beneden vallen, de ogen die bijna gesloten zijn en het gelaat dat invalt. De gisant draagt een harnas en bovenkledij. De afbeelding van Jacoba volgt nog de oudere 14de-eeuwse traditie van staande figuren, open ogen en lichte glimlach op de lippen. Ze draagt een kleed en mantel met een chatelaine omgord en de typische hoofdtooi voor de tweede helft van de 15de eeuw. Aan de voeten van Hendrik II ligt een opgerichte leeuw terwijl bij Jacoba een hond ligt.

De hardstenen grafplaat van Hendrik III en Isabelle van de Spout getuigt ondanks de fragmentarische bewaring van de overgangsstijl tussen gotiek en renaissance in de grafsculptuur. Beide echtelieden staan afgebeeld in biddende houding in een nis, door een kolom van elkaar gescheiden. De kolom gaat over in een wapenschild met de ketting van het gulden vlies en gotische architecturale elementen boven hun hoofden. Beide gisanten zijn van het transittype waarbij het menselijk verval zichtbaar wordt. Hendrik draagt een harnas met bovenkledij, Isabella een kleed, mantel en hoofddoek die reeds op de mode van de 16de-eeuw wijst. Onder de voeten van Hendrik ligt een leeuw. Onder de voeten van beide echtelieden hun monogram, wapenschild en het grafschrift.