Gedenkplaten opgehangen tegen een muur, op het Heldenplein in het centrum van Veurne.

Historische achtergrond

Gedenkplaten voor de burgerlijke en militaire doden uit Veurne, omgekomen tijdens de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Oorspronkelijk hing de gedenkplaat voor de doden van Veurne uit de Eerste Wereldoorlog in een tabernakel, gebouwd door architect C. Van Elslande, aan de rechterzijgevel van de instelling 'Het Torentje', aan de hoek van de Noordstraat en de Grote Markt. Jaarlijks werd hier op 11 november een herdenkingsplechtigheid gehouden. Toen echter ook een plaat voor de doden van de Tweede Wereldoorlog vervaardigd werd, verhuisde het stadsbestuur de beide gedenkplaten naar het 'Heldenplein'. De namen van de doden uit de Eerste Wereldoorlog werden nooit vermeld.

Veurne zou tijdens de Eerste Wereldoorlog geallieerd grondgebied blijven. Reeds in augustus 1914 vertrokken de eerste oorlogsvrijwilligers en arriveerden de eerste vluchtelingen. Vanaf oktober verschenen er geallieerde militairen. De scholen werden gesloten en fungeerden onder meer als schuilplaats voor de talrijke vluchtelingen. In oktober 1914 werd Veurne garnizoenstad: de legerstaf vestigde zich in het stadhuis. De bovenzaal werd ingericht tot werkkabinet van Koning Albert. Hij ontving er tal van belangrijke figuren. Op 28 oktober 1914 vielen de eerste obussen rond het station. Veurne had vaak te lijden onder vijandelijke beschietingen. Behalve de generale staf herbergde Veurne immers ook een station, op de spoorweglijn naar Duinkerke die onder meer gebruikt werd voor de aanvoer van militairen. Door de aanhoudende beschietingen verhuisde het hoofdkwartier begin 1915 naar Houtem. Veurne liep leeg. De verordeningen werden er steeds strenger. In mei 1915 stuurde men de kinderen naar een Franse schoolkolonie en vanaf augustus naar de zogenaamde 'School van de Koningin' in Wulveringem. Naast de vele burgerlijke doden vielen ook 52 militairen uit Veurne. De stad werd van een totale verwoesting gespaard. Ongeveer driehonderd woningen waren onbewoonbaar en monumentale gebouwen waren beschadigd. Begin 1920 ontving de dienstdoende burgemeester in naam van Veurne het Franse oorlogskruis uit handen van de Franse president Poincaré. Dat gebeurde in aanwezigheid van talrijke Franse en Belgische prominenten, onder meer Koning Albert. Voortaan hangt dit ereteken aan het wapenschild van Veurne.

Beschrijving

In een blindnis met korfboog zijn drie bronzen gedenkplaten aangebracht, waarvan twee rechthoekige met afgeronde bovenzijde en één cirkelvormige.

De gedenkplaat voor de militaire en burgerlijke slachtoffers uit de Eerste Wereldoorlog is een rechthoekige bronzen gedenkplaat met afgeronde bovenzijde. In het midden bovenaan staat in hoogreliëf de buste van een jonge vrouw in vooraanzicht met een Belgische helm op het hoofd, zij houdt met de rechterhand een zwaard voor de borst, daaromheen een tekstbanderol 'Veurne bleef vrij 1914 1918', daaronder drie wapenschilden, die elk elkaar voor een klein gedeelte overlappen. Links: het wapenschild van Veurne, in het midden: het wapenschild van België, rechts: het wapenschild van West-Vlaanderen. De achtergrond is opgevuld met gebladerte. Onderaan staat 'Aan onze gevallene soldaten en medeburgers'. Hoogte 170 cm x breedte 100 cm. Uitvoering: Bronsg. Vindevogel, Gendbrugge (gesigneerd).

De gedenkplaat voor koning Albert I is een cirkelvormige bronzen plaat met reliëfvoorstelling van een portretbuste van koning Albert in zijaanzicht, in legeruniform. Tussen de gedenkplaten staat de volgende tekst in bronzen letters: 'Albert I Koning-Ridder', 'Stad Veurne uit erkentelijkheid'. Ø 70 cm. Uitvoering: P. de Soete (gesigneerd).

De gedenkplaat voor de burgerlijke en militaire slachtoffers en de politieke gevangenen (Tweede Wereldoorlog) is een rechthoekige bronzen gedenkplaat met afgeronde bovenzijde. In reliëf '1940-1945', het wapenschild van Veurne met daaronder twee gekruiste palmtakken. 'Aan onze gevallen soldaten politieke gevangenen en medeburgers'. Hoogte 167 cm x breedte 101 cm. Uitvoering: P. Norga (gesigneerd). Onder deze gedenkplaten hangen rechthoekige gedenkplaten met de namen van de inwoners van Groot-Veurne, die tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven gekomen zijn.