erfgoedobject

Woning Roels

bouwkundig element
ID
305043
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305043

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Roels
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Eengezinswoning in naoorlogs modernisme in opdracht van Frank Roels, naar een ontwerp van de bevriende, Deurnese architect Roger Groothaert uit 1960. In 1959 diende hij voor dezelfde opdrachtgever aanvankelijk een minder vooruitstrevend, op de Expo-stijl geïnspireerd gevelontwerp in. In het nieuwe voorstel bleven de hoofdlijnen van de gevelindeling en planverdeling evenwel overeind. Het gebouw is een representatief voorbeeld van de naoorlogse bel-etagewoning, en is gekenmerkt door een doorgedreven functionalisme. Het onderscheidt zich zo van de conventionele, vaak traditionalistisch gekleurde doorsnee-architectuur, die de suburbane verkavelingen uit deze periode, en Deurne-Oost in het bijzonder domineert. De laat-modernistische gevels van de nummers 15 en 17 vormen dan ook een opvallend geheel tussen de veelal sterk gestandaardiseerde, aaneengesloten en drie tot vier bouwlagen hoge bebouwing van de André Hermanslaan, voorzien van merendeels verharde voorhofjes.

Roger Groothaert (1928-2007) groeide op aan de Deurnese Ten Eekhovelei, en vestigde zich na zijn studies aan het Sint-Lucasinstituut in Schaarbeek en een korte associatie met Georges Limère opnieuw in Deurne, meer bepaald in zijn eigen ontwerp voor de familie Dehaes aan de Boekenberglei 129. Groothaert was architect, binnenhuisarchitect, stedenbouwkundige en veelzijdig ontwerper van onder meer keramiek, tapijten, meubelen, beeldhouwkunst, affiches, brochures en tijdschriften, wat zijn streven naar het totaalkunstwerk mee verklaart. In dat kader richtte hij samen met Renaat Braem een werkgroep op die de integratie van kunst en architectuur wilde stimuleren, die echter kort nadien opnieuw uit elkaar ging. Hij was een actief en geëngageerd lid van verschillende socialistische verenigingen, en trad in 1980 toe tot de Provinciale Commissie voor Monumenten en Landschappen. Als architect was hij vooral actief in het Antwerpse, en evolueerde hij van een ontwerper van privéwoningen in een creatieve modernistische vormgeving naar een specialist in sociale woningbouw, waarvan de wijk Viswater in Berendrecht (i.s.m. L. Michielsen) en vooral de Antwerpse Vleeshuiswijk de bekendste voorbeelden zijn. De woning Roels illustreert met zijn functionalistisch-rationele opzet, het veelzijdige materiaalgebruik, het totaalontwerp met inbegrip van de meubels en de zorgvuldige detaillering, zijn vroege oeuvre.

De voortuin is afgesloten met lage, bakstenen en met blauwe hardstenen gedekte muurtjes en heeft een vernieuwde bestrating van betontegels. Het oorspronkelijke ontwerp voorzag een ruimer en bijkomend plantvak en een verzorgde betegeling met afwijkend legpatroon. De rijwoning onder een plat dak is drie traveeën breed en evenveel bouwlagen hoog. De gevel toont een gemengd gebruik van zichtbaar gehouden, dragende betonelementen en een platvol gevoegd parement van bruinrode baksteen (siersteen) in halfsteens verband, leidend tot een evenwichtige gevelcompositie van open en gesloten delen die de interne planverdeling veruitwendigen (respectievelijk leefruimten en trappenhal). Het centrale verzonken gevelgedeelte uit gewapend beton bestaat uit een smalle toegangstravee en een bredere poorttravee met op elke verdieping volledig identieke en symmetrische gevelopeningen, die de leefruimten verlichten. Het terugspringen van het gevelvlak biedt op de verdiepingen ruimte aan over de hele lengte uitgewerkte balkons, die afgesloten zijn met van het oorspronkelijke ontwerp afwijkende, kruisvormige balustrades. De linkse nagenoeg blinde travee is verdeeld en afgelijnd door betonnen lateien en geritmeerd door een geometrisch patroon van alternerende verticale lijnen in glasbetontegels, die de traphal verlichten. De dubbele bakstenen wand die aan rechterzijde de gevel afboordt is ingevuld met betonnen legplanken of rekken voor de terrassen. Het geheel is beëindigd met een terugspringend entablement in gebouchardeerd edelbeton waarboven een uitkragende vlakke kroonlijst.

De kantelpoort uit gelakt plaatstaal is vervangen; de oorspronkelijke beglaasde toegangsdeur met brievengleuf en deurgreep en het vensterschrijnwerk in geëmailleerd staal is wel gaaf bewaard. Ook behouden is het oorspronkelijke, kubusvormige en verlichtbare huisnummer.

De plattegrond beantwoordt aan de typologie van de naoorlogse bel-etagewoning, ontsloten door een zijdelings ingeplante traphal met bordestrap die in het oorspronkelijk ontwerp voorzien was met ingeklemde granitotreden. Volgens de bouwplannen biedt de begane grond achter de smalle inkomhal en de garage een praktijkruimte voor kinesitherapie, verlicht door een hoge verticale strook glasbetontegels. In de linkse travee zijn achter een tegen de vooruitspringende gevel gesitueerd toilet en de trap kelderruimten ingericht voor de centrale verwarming en voor opslag. Aan tuinzijde is een terras met betontegels voorzien. De verdieping is centraal volgens open plan ingericht met een aansluitende zit- en eethoek, van elkaar gescheiden door een open haard, en achter de trap met een keuken. De eetruimte geeft met twee ruime vensteropeningen uit op een terras oorspronkelijk gevloerd met witte silextegels en uitgerust met bergkasten. Op de tweede verdieping zijn, geschikt omheen een centrale gang, aan straatzijde een ruime slaapkamer voor de ouders, en aan tuinzijde een badkamer, een kinderslaapkamer en een logeerkamer ingericht. Het oorspronkelijke interieur bleef zeker tot aan de laatste eigendomsoverdracht in 2017 zeer gaaf bewaard, met inbegrip van de houten wanden en (opberg)kasten, zit- en tafelmeubel, het deurschrijnwerk, de houten trap met als vakwerkspanten uitgewerkte balustrades, en de stenen open haard met plaatstalen hangkap.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 627#25341.
  • SPITAELS E. 2004: Roger Groothaert, in: LAUREYS D. (ed.), Bouwen in beeld. De collectie van het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen, Antwerpen, 208-209.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Roels [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305043 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.