erfgoedobject

Bel-etagewoning in naoorlogs modernisme

bouwkundig element
ID
305048
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305048

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eengezinswoning in naoorlogs modernisme, gebouwd naar een ontwerp door architect Hubert Semal uit 1970, in opdracht van het echtpaar A. Goris-Van Cleemput uit Deurne. De woning, een gaaf en representatief voorbeeld van de naoorlogse bel-etagewoning, onderscheidt zich van de andere woningen in de gevelwand door zijn asymmetrische gevelcompositie en uitgesproken materiaalgebruik.

De woning Goris-Van Cleemput behoort tot het rijpere oeuvre van Hubert Semal die als architect actief was van eind jaren 1950 tot omstreeks 2000. Hubert Semal, zoon van de Opwijkse architect Paul Semal, was gehuwd met Maria Poels, dochter van beeldhouwer Albert Poels met wie Semal regelmatig samenwerkte. De architectuur van Semal is net als die van zijn vader overwegend modern. Tot het einde van de jaren 1970 ontwierp Semal vooral privéwoningen in de Antwerpse rand. Daarna tekende hij met grote regelmaat voor de sociale huisvestingsmaatschappij De Ideale Woning en voor het Gemeentekrediet van België, later Dexia. Voor het Gemeentekrediet realiseerde Semal in de jaren 1980 en 1990 een vijftiental bankfilialen in een functionele moderne stijl die het midden hield tussen brutalisme en postmodernisme.

De rijwoning heeft een structuur in gewapend beton en telt drie bouwlagen onder een platte bedaking. De voortuin behield zijn oorspronkelijke opzet met een lage L-vormige betonnen plint als afsluiting, betontegels als bestrating, en een vrije hoek voor gazon of beplanting.

Door contrasterend materiaalgebruik en door variatie in de diepte en hoogte van de bouwlagen creëert Semal een nadrukkelijk horizontaal gelede lijstgevel, waarvan de vensterformaten de interne functies weerspiegelen: groot voor de ontvangst- en leefruimten, klein voor de private slaapvertrekken. Gevat tussen twee aflijnende penanten in wit geschilderd glad zichtbeton, is de gevel laagsgewijs opgebouwd uit een gedrukte pui met een verdiept inkomportaal met beglaasde deur en zijlicht, en een garage met kantelpoort, gescheiden door een uitgebouwde muurdam bekleed met zwarte grindbetonpanelen (Rocolux); een opengewerkte bel-etage met gevelbreed balkon in zichtbeton en een brede zwart geschilderde houten raampartij met groot schuifraam; en een tweede verdieping met massieve balkonborstwering in horizontaal geplaatste zwarte grindbetonplaten, waarboven een terugwijkend laag bandraam onder een betonnen daklijst. Een enkel, zwart gelakt stalen U-profiel beëindigt als zwevende kroonlijst de gevel. Het originele schrijnwerk bleef volledig bewaard.

Semal verlevendigt het strenge zwart-witschema door toevoeging van kleuraccenten, zoals een vermiljoenrode balkonleuning, heden wit geschilderd, rode sierstenen scheimuren, en bruin gebeitste deurkozijnen. Door verkleuring en erosie van de afwerklagen boette het oorspronkelijke kleurenschema aan expressieve kracht in. De enkele massieve balk als balkonleuning, al dan niet in een primaire kleur, is een ontwerpelement dat Semal bij privéwoningen regelmatig hernam, onder meer ook bij zijn eigen woning aan de Arthur Matthyslaan 59 in Borgerhout.

De plattegrond beantwoordt aan de typologie van de naoorlogse bel-etagewoning, ontsloten door een zijdelings ingeplante trapzaal achter de inkomhal. Volgens het bouwplan wordt de begane grond aan de straatzijde ingenomen door een grote hal met achter het venster een plantenbak, een gastentoilet, en een garage met stookruimte. Achteraan liggen een hok voor tuingerief, en een grote bergplaats die met een breed en kamerhoog raam uitgeeft op het terras. Op het middenplan een vestiairekast en een open stalen bordestrap met houten treden. Op de bel-etage past de architect een vrij plan toe, waarbij de zitplaats aan de straatzijde en de eetplaats met inpandig terras aan de tuinzijde zijn samengevoegd tot een open ruimte met L-vormige plattegrond. Deze ruimte omsluit de keuken, en de open traphal die slechts door een massieve, vrijstaande centrale haard en lage plantenbak van de zithoek wordt gescheiden. De tweede verdieping herbergt twee grote slaapkamers, gescheiden door een centrale badkamer.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossier 627 # 26209.
  • Architectuurarchief Vlaanderen, Archief Hubert Semal, nummer 2.1.26 Antwerpen (Deurne).

Auteurs: Bisschops, Tim
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bel-etagewoning in naoorlogs modernisme [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305048 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.