erfgoedobject

Burgerhuis in sobere beaux-artsstijl

bouwkundig element
ID
305053
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305053

Juridische gevolgen

Beschrijving

Burgerhuis in sobere beaux-artsstijl, gebouwd naar ontwerp van Willie Pijl, volgens kadastergegevens omstreeks 1912-1913. Opdrachtgever John-Hendrick-Christiaan Pijl-Pincker is mogelijk de broer van de architect. Willie Pijl realiseerde in het Antwerpse verscheidene woningen voor verwanten. Van dit pand is geen bouwdossier teruggevonden, maar de toeschrijving aan de architect kon gebeuren door de gevelinscriptie rechts onder de kordonlijst. In 2008 is de woning omgebouwd tot bed en breakfast.

De woning Pijl-Pincker behoort tot de vroege realisaties van de jonge Willie Pijl, die na een verblijf in het buitenland, aan het begin stond van zijn zelfstandige loopbaan. We vinden gelijkaardige voorbeelden van zijn vroeg werk in de Nieuwe Parkwijk Den Brandt. Alle zijn ze getypeerd door een conventionele stijl die laveert tussen art nouveau, beaux-arts en cottagestijl. Zijn oeuvre uit de jaren 1920 vertoont de kenmerken van een klassiek geïnspireerde art-decostijl. Vanaf de jaren 1930 ontwikkelt de architect een eigentijds baksteenmodernisme, herkenbaar aan de strakke volumewerking.

De woning behoort tot de vroegste bebouwing langs de Boekenberglei en begrenst een markante rij burgerhuizen in beaux-artsstijl.

Met een gevelbreedte van twee traveeën, telt de rijwoning drie bouwlagen onder een plat dak met wellicht houten kroonlijst (nu bekleed in kunststof), rustend op een plint in blauwe hardsteen. De lijstgevel is opgetrokken uit baksteenmetselwerk in kruisverband met gesneden voegwerk, dat verwerkt lijkt met twee soorten (tinten) witte natuursteen: Savonnières voor de meer beschermde delen, namelijk speklagen en venstermonelen, en Euville voor de sterk verweerde balusters, consoles, dorpels en waterlijsten.

Asymmetrisch van opzet en horizontaal geleed door speklagen en lijstwerk, legt de compositie de klemtoon op de brede zijtravee, gemarkeerd door een smeedijzeren sierbalkon op de bel-etage. De brede travee kreeg een klassieke opdeling met pui en bovenbouw, visueel gescheiden door een kordonlijst die het ondiepe balkon integreert. Axiaal van opzet, is deze verticale geleding verder benadrukt in de vormgeving van de vensterpartijen: een korfboogvenster op de begane grond en drielichten in de bovenbouw, op de bel-etage uitgewerkt met gedrukte boog en rechthoekig in de topverdieping. Opgevat als risaliet, zet de smalle inkomtravee aan met een verdiept geplaatste toegangsdeur. De bovenbouw is hier geopend door twee recht boven elkaar geplaatste staande ramen, waarvan de verspringing met de aanpalende drielichten in de brede travee een inwendige split-levelstructuur verraadt.

Het gevelfront is sober verlevendigd door trigliefconsoles ter ondersteuning van het ondiepe smeedijzeren balkon en verder door een belijning met geprofileerde waterlijsten van deur- en vensterpartijen, gebogen uitgewerkt in het inkomportaal en centraal op de bel-etage. Dit vloeiend motief is meer uitgesproken herhaald als spiegelboog in het kalf van de beglaasde binnendeur.

Het houten schrijnwerk is integraal voorzien van bovenlichten met kleinroedeverdeling, ook toegepast in de beglazing van de toegangsdeur. Afgezien van het drielicht op de begane grond, lijkt het schrijnwerk nog oorspronkelijk, met gedeeltelijk vervangen beglazing. Nog bewaard is de toegangsdeur met in het bovenlicht eenvoudig spiraalvormig smeedwerk, dat ook nog in het sierbalkon zit.

De oorspronkelijke interieurstructuur is gekend door een verbouwingsdossier uit 2008. De klassieke enkelhuisopdeling is binnenin doorgezet met in de smalle toegangstravee de dienstvertrekken en de brede travee voor leefvertrekken en bovenliggende slaapkamers. De niveaus zijn ontsloten vanuit een zijdelingse traphal. De begane grond omvat achtereenvolgens de inkomhal, traphal en keuken geschikt, terwijl de brede travee in enfilade de zithoek, eetplaats en veranda herbergt. Keuken en veranda zijn onderling verbonden, met toegang tot de tuin vanuit de veranda. In 2008 is de veranda uitgebreid tot een L-vormige ruimte die tot achter de keuken doorgetrokken is.

In de bovenbouw kregen beide verdiepingen oorspronkelijk een nagenoeg identiek grondplan met in de smalle travee een toilet aan de straat en achteraan een badkamer en bovenliggend een bergruimte. Op de eerste verdieping biedt de brede travee ruimte aan een zithoek aan de straat verbonden met een achterliggende slaapkamer; op de tweede verdieping zijn twee achter elkaar gelegen slaapkamers geschikt. De verbouwingsplannen uit 2008 tonen een reeks aanpassingen in de bovenbouw: op de eerste verdieping een uitbreiding met dressing achter de badkamer, terwijl de slaapkamer aan de tuin omgevormd is tot twee badkamers en een doorgang die leidt naar een onuitgevoerde verblijfsruimte in overstek, geflankeerd door een tot ontbijtruimte omgebouwde berging. In de leefvertrekken op de begane grond zijn de rondboogdoorgang tussen salon en eetplaats en oude plankenvloeren bewaard gebleven, evenals de traphal met fraai uitgewerkte trappaal.

  • Kadasterarchief Antwerpen, Leggers Antwerpen, afdeling VI (Deurne), artikel 2099.
  • Informatie verkregen van Marcel Windey en Lode De Clercq (februari 2018).
  • Verbouwingsdossier uit 2008 verkregen van de eigenaar (februari 2018).

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in sobere beaux-artsstijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305053 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.