erfgoedobject

Woning Van de Velde

bouwkundig element
ID
305081
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305081

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Van de Velde
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Burgerhuis met voortuin in naoorlogs modernisme in opdracht van A. Van de Velde naar ontwerp van Jan Jaak Jacobs uit 1958. Uitvoerend aannemer was Henri Gabriëls, gevestigd aan de Bredabaan in Brasschaat.

Aansluitend bij de drie bouwlagen hoge conventionele rijwoningen onder plat dak, met voortuin, onderscheidt de woning Van de Velde zich in het straatbeeld door haar minimalistische gevelopbouw. De oorspronkelijke oprit was volgens een schuine verdeelas opgesplitst in een smalle voorhof en een breed voorterrein in flagstone, nu vervangen door betonklinkers.

Deze woning behoort tot het latere oeuvre van architect Jacobs, dat zich kenmerkt door een eigenzinnige, oorspronkelijke en progressieve architectuur, radicaal ingaand tegen de behoudende tendensen die het naoorlogse residentiële bouwen in België domineerden. Van Jacobs zijn in Deurne naast enkele bescheiden meergezinswoningen ook een aantal burgerhuizen in de rij gekend. Het zijn alle representatieve voorbeelden van naoorlogse bel-etagewoningen, waaronder de woning Van de Velde en twee andere panden gelegen aan de De Borrekensstraat 29 en Velduilstraat 4.

De twee traveeën brede lijstgevel omvat drie bouwlagen en is beëindigd door een vlakke betonnen kroonlijst. Voor de constructie is gewapend beton aangewend voor draagvloeren, terrassen en dakplaat. Quasi symmetrisch en horizontaal van opzet volgens een spiegelende middenas, wordt de gevel gestructureerd door een skelet in zichtbeton die de façade opdeelt in een hoger uitgewerkte begane grond en een bovenbouw bestaande uit vier gelijke vierkanten. Het verdiepte en afgeschuinde inkomportaal, beschermd door een veelhoekige gestrekte luifel in beton, doorbreekt niet enkel de strakheid van het gevelontwerp maar leidt de aandacht eveneens naar binnen. Door het verdwijnen van het toegangspad in flagstone met afzomende voorhof ging deze dynamiek gedeeltelijk teniet. Het inkomportaal is voorzien van zij- en bovenlichten met verticaliserende accenten zoals de garagelichten en het ijzeren traliewerk achter het vaste zijlicht. Garagepoort en toegangsdeur zijn vlak opgevat en de garagepoort kreeg afwijkend aan het ontwerpplan ook een bovenlicht.

De houten raampartijen in de bovenbouw kregen een indeling met vierlichten, die volgens de ontwerpplannen telkens bestaan uit één pivoterend en drie vaste ramen. De architect voorziet een invulling met kunststofpanelen, die L-vormig toegepast is bij de keuken-, badkamer- en slaapkamervensters en bij het eetkamervenster op de bel-etage enkel in de borstwering. Momenteel zien we een gewijzigde uitvoering of latere aanpassing met valramen, waarbij enkel de vensterborstweringen in de linker travee ingevuld zijn met panelen. Verder wordt het horizontaliserende streven benadrukt door een aflijning van de vensterpartijen met kunststofstroken. Het deur- en vensterschrijnwerk lijkt grotendeels bewaard gebleven.

De strakheid van het gevelontwerp staat in contrast met de organische ruimtelijke indeling van de woning, met nadrukkelijk gebruik van schuine muurdelen, die op de bel-etage extreem zijn toegepast. De klassieke enkelhuisindeling met smalle inkomtravee voor de dienstruimten en bredere travee voor woonvertrekken is nog herkenbaar maar eigenzinnig geïnterpreteerd. Zijdelings ingeplant achter het inkomportaal bedient een wenteltrap de woon- en slaapvertrekken. Jacobs creëert een vloeiende overgang van exterieur naar interieur door het schuine tracé van het toegangspad te laten doorlopen in de scheiwand tussen inkomhal en garage, die tegenover de traphal geknikt is uitgewerkt in functie van vestiaire en toilet. Daarachter ontsluit een bergplaats op het middenplan een ruimte met wasplaats en centrale verwarming, van daglicht voorzien door onregelmatig geplaatste vierkante glasstenen en verbonden met een gedeeltelijk overdekte koer en een achterliggende stadstuin. De wasplaats geeft via een sas uit op een opslagplaats voor kolen. Op de bel-etage kiest Jacobs voor een van straat naar tuin opengewerkte, quasi L-vormige ruimte die vooraan een eetplaats en achteraan een drie treden lager gelegen, quasi L-vormige woonplaats incorporeert. Aan de straat biedt de eetplaats toegang tot een kleine keuken tegen de traphal, terwijl de woonkamer nadrukkelijk op de tuin gericht is door middel van hoge en gevelbrede vensterpartijen uitgevend op een ruim, naar het midden toe verbredend en afgerond terras, dat verbonden is met de tuin door een buitentrap. Een geknikt verlaagd plafond zorgt voor een harmonieuze overgang van eetkamer naar tuin en biedt de leefruimte samen met een haardmassief in natuursteen de nodige intimiteit. De tweede verdieping herbergt in de inkomtravee een kleine badkamer aan straatzijde en achter de traphal een studio-slaapkamer, terwijl in de brede travee twee slaapkamers zijn ingericht, gescheiden door een bergplaats en achteraan uitgevend op een ondiep terras.

  • Archief eigenaar.
  • Architectuurarchief Vlaanderen, archief Jan Jaak Jacobs, dossier woning Van de Velde.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 627#18677.

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Van de Velde [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305081 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.