erfgoedobject

Woning Bauwens

bouwkundig element
ID
305138
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305138

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Woning Bauwens
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Eengezinswoning in naoorlogs modernisme in opdracht van Alfons Bauwens, naar een ontwerp van de Deurnese architect Roger Groothaert uit 1960. Vermoedelijk gaat het om een kunstenaarswoning, aangezien de plannen voorzien in een atelier op de verdieping en door de opdrachtgever ontworpen glasblokken in de achtergevel. In zijn functionalistische gevelontwerp onderscheidt het zich van de conventionele, vaak traditionalistisch gekleurde doorsnee-architectuur, die de suburbane verkavelingen uit deze periode en Deurne-Oost in het bijzonder domineert. De laat-modernistische gevel vormt een opvallend element in de erg heterogene gevelwand van de Schotensesteenweg tussen de Jaak Van Rillaar- en de Eugeen Fahylaan, die slechts aan één zijde bebouwd is met open zicht op het Ertbruggebos. Typerend voor Groothaert werd de woning opgevat als een totaalontwerp, waarvoor hij ook het meubilair uittekende. In het ontwerp werd naast de toegang een mogelijk nooit uitgevoerd kunstwerk voorzien, en in de achtergevel door de opdrachtgever ontworpen glasblokken.

Roger Groothaert (1928-2007) groeide op aan de Deurnese Ten Eekhovelei, en vestigde zich na zijn studies aan het Sint-Lucasinstituut in Schaarbeek en een korte associatie met Georges Limère opnieuw in Deurne, meer bepaald in zijn eigen ontwerp voor de familie Dehaes aan de Boekenberglei 129. Groothaert was architect, binnenhuisarchitect, stedenbouwkundige en veelzijdig ontwerper van onder meer keramiek, tapijten, meubelen, beeldhouwkunst, affiches, brochures en tijdschriften, wat zijn streven naar het totaalkunstwerk mee verklaart. In dat kader richtte hij samen met Renaat Braem een werkgroep op die de integratie van kunst en architectuur wilde stimuleren, die echter kort nadien opnieuw uit elkaar ging. Hij was een actief en geëngageerd lid van verschillende socialistische verenigingen, en trad in 1980 toe tot de Provinciale Commissie voor Monumenten en Landschappen. Als architect was hij vooral actief in het Antwerpse, en evolueerde hij van een ontwerper van privéwoningen in een creatieve modernistische vormgeving naar een specialist in sociale woningbouw, waarvan de wijk Viswater in Berendrecht (i.s.m. L. Michielsen) en vooral de Antwerpse Vleeshuiswijk de bekendste voorbeelden zijn. De woning Bauwens illustreert met zijn functionalistisch-rationele opzet, het veelzijdige materiaalgebruik, het totaalontwerp met inbegrip van de meubels en de zorgvuldige detaillering zijn vroege oeuvre.

De rijwoning onder een plat dak is drie traveeën breed en twee bouwlagen hoog. De gevel toont een gemengd gebruik van betonelementen en een platvol gevoegd parement van bruinrode baksteen in halfsteens verband, leidend tot een evenwichtige gevelcompositie van open en gesloten delen. Gezien de perceelbreedte en ter aansluiting bij de bestaande bebouwing, koos de ontwerper niet voor de bel-etage maar voor een begane grond die zowel de garage als de leefruimten herbergt, vormelijk evenwel ondergeschikt gemaakt aan de verdieping. Nadrukkelijk horizontaal geleed, wordt het gevelontwerp gedomineerd door een centraal vooruitspringend, opengewerkt kader in geschilderd gewapend beton, dat de bovenlichten van de begane grond en de gevelopeningen van de verdieping met slaapkamers incorporeert. Risaliterende stijlen die doorlopen over de begane grond verdelen de ongelijke poort-, toegangs- en brede venstertravee, en zijn doorsneden door bredere regels in gebouchardeerd beton tussen de vensteropeningen. De onderbouw is daarbij opgevat als met baksteen beklede sokkel, waarin de centrale toegang geflankeerd is door de garagepoort (rechts) en een muurdam met verdiepingshoge ruime vensteropening (links), die de achtergelegen functies veruitwendigt (respectievelijk het toilet en de keuken). Het variërende stijl- en regelwerk van de houten, in rechthoeken verdeelde kozijnen met kantelramen en van de toegangsdeur met vaste zijpanelen bepalen in sterke mate de gevelexpressie, en zorgen voor een speelse geometrische vlakverdeling. Het verhoogde en in de linkse travee opengewerkte bakstenen entablement compenseert het hoogteverschil met de aanpalende bebouwing. Het geheel is beëindigd met een uitkragende vlakke kroonlijst in geschilderd beton.

Met uitzondering van de vervangen kantelpoort uit gelakt plaatstaal, is het oorspronkelijke houten deur- en vensterschrijnwerk bewaard, deze laatste weliswaar voorzien van vernieuwde dubbele beglazing.

Door de taps toelopende vorm van het perceel is de plattegrond van de woning trapeziumvormig. Het bouwplan toont een eigentijds geïnterpreteerde planverdeling, met op de begane grond naast de garage en inkomhal met toilet, aan straatzijde een keuken die achteraan verbonden is met de open eethoek en perceelbrede living op L-vormige plattegrond, die met vier overluifelde vensterdeuren en een vierkante opening met glasbetontegels uitgeeft op een ondiep terras en de tuin. Op de verdieping zijn de kamers rond een centrale gang geschikt, met aan de straat een atelier en kinderslaapkamer, op het middenplan de badkamer, en achteraan een slaapkamer voor de ouders en een tweede kinderkamer. De rijwoning is slechts onder de garage onderkelderd met een ruimte voor de kolen, provisie en voor de ketel van de centrale verwarming.

  • Architectuurarchief Vlaanderen, Archief Roger Groothaert, dossier Schotensesteenweg.
  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 627#19501.
  • SPITAELS E. 2004: Roger Groothaert, in: LAUREYS D. (ed.), Bouwen in beeld. De collectie van het Architectuurarchief van de Provincie Antwerpen, Antwerpen, 208-209.

Auteurs: Van Severen, Elke
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De bouwaanvraag vermeldt Alfons Bauwens als opdrachtgever. Het was echter diens zoon Marcel Bauwens die er meteen na de bouw met zijn vrouw en zijn gezin ging wonden.

  • Informatie verkregen van de eigenaar, mei 2019.
Auteurs: Hooft, Elise
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Woning Bauwens [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305138 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.