erfgoedobject

Burgerhuis in cottagestijl

bouwkundig element
ID
305171
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305171

Juridische gevolgen

Beschrijving

Quasi half vrijstaande woning met garage in cottagestijl, gebouwd namens Marcel Simons, naar ontwerp van Jos Somers uit 1932.

Dit burgerhuis behoort tot de residentiële ontwerpen in behoudende stijl, met realisaties in vooral beaux-artsstijl of art deco, waaraan de architect tot het einde van het interbellum lijkt vast te houden. Tegelijk toonde Somers zich vanaf de jaren 1930 in dienst van het bedrijfsleven als een eigentijdse en vooruitstrevende architect, met realisaties zoals het handelsgebouw voor fruitimporteur Léon Van Parys (LVP) in de Zeevaartstraat (1935), één van de belangrijkste uitingen van internationaal georiënteerde art deco in Antwerpen.

Met zijn uitgesproken volumetrie sluit deze woning aan bij de omgevende, doorgaans plastisch opgevatte bebouwing met voortuin in het residentiële gedeelte van de Van Notenstraat, harmonisch geïntegreerd in de groene omgeving van het Te Boelaerpark. In het straatbeeld gedomineerd door art deco en modernisme onderscheidt de pittoreske cottagestijl zich echter door hoge afgewolfde dakvolumes en oprijzende schoorsteen en door een benadrukte houten gevelpunt. De voortuin heeft nog een lage bakstenen afsluitmuur met verdwenen smeedijzeren toegangspoort.

Exterieur

Ingeplant in de diepte van het perceel met onregelmatig grondplan dat aan straatzijde getrapt uitgewerkt is, bestrijkt dit ensemble een twee traveeën breed en twee bouwlagen hoog hoofdgebouw met souterrain en een lager aangebouwd garagevolume. Dit geheel kreeg parementen van rode baksteen in platvol gevoegd kruisverband, gevat onder een complex rood pannendak. Witte natuursteen is gebruikt voor de erker op de begane grond (lateien en stijlen), breuksteen voor de toegangstrap met postament en keramische tegels voor de vensterdorpels. Het hoofdgebouw is geconcipieerd volgens de klassieke enkelhuisstructuur met een brede puntgeveltravee en een smalle en lagere inkomtravee. De puntgevel heeft een over twee bouwlagen oplopende trapezoïdale erker, met tussenliggende bakstenen borstwering. Bovenaan sluit de erkerpartij aan op een volledig in hout uitgevoerde gevelbeëindiging in overstek, bestaande uit een plankenconstructie op geknikte klossen doorlopend in de punt, die uitgerust is met windborden en ondersteund door geprofileerde consoles, met centraal een vierdelig zolderlicht. De smalle terugwijkende travee zet aan met een door een postament afgezoomd vijf treden hoog inkomportaal, waarin een rondboogdeur zit onder een gestrekte houten luifel afgewerkt als plantenbak op getrapte consoles, met op de verdieping een badkamervenster kreeg. De bouwtekening toont een subtiele verbinding met de zijgevel door middel van een onuitgevoerde expressieve hoekzuil. Het gevelvlak is hier verder opengewerkt met regelmatig geplaatste, liggende en staande vensters ter verlichting van de badkamer, traphal en de bovenliggende nachthal. Het lage garagevolume heeft een geknikt dakdeel waarin een driehoekig licht en is uitgerust met een tweedelige houten rondboogpoort. Volgens de ontwerpplannen kregen toegangsdeur en garagepoort beglaasde bovenlichten, die echter gesloten met verticale profilering zijn uitgevoerd.

Karakteristiek voor de cottagestijl is de woning uitgerust met houten vensterschrijnwerk met kleinroedeverdeling, in de erkerpartijen en het zijlicht van de toegang uitgewerkt als valramen. Het pittoreske karakter is vrij gaaf bewaard met mogelijk nog oorspronkelijk houten schrijnwerk in de geveltop, terwijl in het oud(er) vensterschrijnwerk dubbele beglazing voorzien is. De oorspronkelijke oprijzende schoorsteen rechts is gedeeltelijk afgebroken, een ingreep die de gevelcompositie enigszins heeft aangetast. In de achtergevel bepaalt een centraal balkvormig volume met verticaal traplicht de compositie.

Interieur

Als een stedelijke interpretatie van de doorgaans vrijstaande en centralistisch ingedeelde cottagewoning in een groene omgeving, is de enkelhuisindeling doorgezet in het grondplan: dienstruimten in de smalle travee en leef- en slaapvertrekken in de brede erkertravee. De hoofdtraphal achter de toegang bedient woon- en slaapvertrekken; de kelder is ontsloten vanuit de keuken en een afzonderlijke zoldertrap centraal aan de achtergevel bedient de mansardekamers. De smalle inkomtravee is hier afwijkend L-vormig opgevat, met achter de garage geschikte keuken en bovenliggende slaapkamer, samen met een benedentoilet en zoldertrap geïncorporeerd binnen een vooruitspringend bouwdeel aan de tuin. Verder loopt een centrale doorgang, die dienst- en leefvertrekken ontsluit, door tot aan het terras, met achter de keuken een toilet in aanbouw. Het terras is middels drie treden verbonden met de lager gelegen tuin. In de brede travee is de verbinding tussen traphal en leefvertrekken, ruimtelijk opengewerkt met een kamerhoge beglaasde metalen rondboogdeur.

De leefruimten kregen een driedelige ritmering middels grote korfboogopeningen, met in enfilade een salon de famille voorzien van vaste kamerhoge kasten met uitgespaard middendeel, met een erker uitgevend op de straat; aansluitend op de salle à diner, achteraan uitgevend op het terras. Op de verdieping twee met elkaar verbonden, achter elkaar geschikte (slaap)kamers in de brede erkertravee, aan de straat geflankeerd door een badkamer en aan tuinzijde door een extra kamer met aanpalende traphal die de zolder ontsluit. Op de hoogste verdieping bedient een zijdelingse hal met vaste kasten een aan de tuin gelegen mansardevertrek en enkele opbergruimten.

Gaaf bewaard is de pittoreske steektrap die aanzet met een dwars geplaatste brede optrede en aansluitend bordes, verder voorzien van expressief uitgewerkte forse spijlen. Ook het metalen deur- en vensterbeslag met bolvormige handgrepen is nog aanwezig.

  • Stadsarchief Antwerpen, Bouwdossiers, 329#8264.
  • Informatie verkregen van de eigenaar (30 januari 2018).

Auteurs: Van den Borne, Steven
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuis in cottagestijl [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305171 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Antwerpen

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.