erfgoedobject

Duitse geschutsbunker

bouwkundig element
ID
305284
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305284

Juridische gevolgen

Beschrijving

Bijna volledig ondergrondse bunker langs een pad in het gemeentelijk park 'Bel Air' in Willebroek. De bunker situeert zich langs een pad aan de zuidwestelijke zijde van het park, tegen de Zwarte Beek. In dit park zijn vijf bunkers terug te vinden.

Historisch overzicht

Duitse bunker uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken als onderdeel van de 'Südabschnitt'. Dit is een Duitse bunkerlinie van de 'Stellung Antwerpen', die ten zuiden van Antwerpen werd aangelegd, tussen de Kloosterstraat in Bornem en Blaasveld (Willebroek). De bunkers van de 'Südabschnitt' waren opgetrokken volgens gestandaardiseerde ontwerpen.

De bunker ligt bijna volledig ondergronds. Voor zover zichtbaar heeft de bunker een rechthoekige plattegrond van bij benadering 5,50 x 4,60m. In het dak zitten aan zuidwestelijke zijde twee ronde openingen. Er zijn betonspatten zichtbaar, die aangebracht werden ter camouflage.

Afgaande op de vorm en de afmetingen (bij benadering), de plaats van de twee ronde openingen doorheen het dak (aan zuidwestelijke zijde), en de twee zichtbare gaten (aan zuidwestelijke zijde) voor de zware bouten doorheen de zuidwestelijke muur, ter bevestiging van de pantserplaat (aan binnenzijde) kan er besloten worden dat het een type geschutsbunker betreft, die gebouwd was voor Belgische 7,5 cm kanonnen op plaataffuit. Deze kanonnen, in principe bedoeld als veldgeschut, waren door de Duitsers verwijderd uit de forten en schansen rond Antwerpen. Op Duitse plannen werd dit type bunkers aangeduid met 'ZWSTR', wat staat voor 'Zwischenraumstreiche', wat interval of tussenruimte betekent. In de Belgische naoorlogse inventarisatie werd dit type aangeduid met '1A'. Dit type komt vaak per twee voor, elk met een verschillend schootsveld. In het park 'Bel Air' is inderdaad nog een andere geschutsbunker terug te vinden, met een andere oriëntatie. Bij deze bunker zijn de schiet- en kijkopeningen noordoostwaarts gericht.

Het betreft een type bunker met een rechthoekige plattegrond, met één L-vormige toegang aan een zijkant, die uitmondt in de enige bunkerkamer. In de voormuur van de bunker zit een schietopening voor het kanon, met ernaast een kleine, naar buiten toe versmallende kijkopening. De schietopening meet aan buitenzijde 100 x 55 cm, terwijl de kijkopening aan de buitenzijde 15 cm breed is. De plaataffuit van het kanon was bevestigd aan de binnenwand van de bunker. De schietopening kon aan de buitenzijde met een ijzeren plaat afgedekt worden.

  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 952: Nord I, 1. Regimentabschnitt, Bataillonsabschnitt I & II, 1:2500.
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
  • VAN DAELE A. 2014: Kaiserliche Festung Antwerpen. Südabschnitt. De vierde sector, Vesting, 4, 3-6.
  • VAN HOLLEBEEKE Y., BOURGEOIS J. & STICHELBAUT B. 2013: Inventarisatie van bovengronds bewaarde WO I – relicten van de Antwerpse Südabschnitt (Klein-Brabant tot kanaal Schoten-Turnhout), onuitgegeven studie Universiteit Gent, vakgroep Archeologie in opdracht van Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • VAN MEIRVENNE R. 2001: Duitse verdedigingslijn van 1917 op de Linkerscheldeoever, s.l.
  • VAN MEIRVENNE R. & DEVOS P. 2002: De Duitse bunkerlinie van Steendorp-Vrasene 1917, Kleine Cultuurgids Provincie Oost-Vlaanderen, Gent.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Blaasveld

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Südabschnitt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse geschutsbunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305284 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.