Halfondergrondse betonnen militaire constructie ten zuidoosten van het kasteel 'Bel Air', op adres Mechelsesteenweg 102. Het betreft één van de vijf bunkers in het gemeentelijk park 'Bel Air'.
Historisch overzicht
Duitse bunker uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken als onderdeel van de 'Südabschnitt'. Dit is een Duitse bunkerlinie van de 'Stellung Antwerpen', die ten zuiden van Antwerpen werd aangelegd, tussen de Kloosterstraat in Bornem en Blaasveld (Willebroek). De bunkers van de 'Südabschnitt' waren opgetrokken volgens gestandaardiseerde ontwerpen.
Het betreft een type bunker, dat bedoeld was als 'Unterstand', dit betekent als onderkomen voor manschappen. Kenmerkend bij dit type bunker zijn de twee toegangen aan de achterzijde van de bunker. In de binnenmuren van de bunker zitten verschillende nissen en openingen.
Beschrijving
Halfondergrondse constructie uit gewapend beton met een uitspringend deel centraal aan zuidoostelijke zijde. Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak van de constructie is gegoten op gegolfde plaatijzers, die tussen ijzeren liggers zijn geplaatst. De hoeken en randen aan de voorzijde zijn voor zover zichtbaar afgerond. Eén van de twee toegangen aan noordwestelijke zijde is vrij recent dichtgemaakt met een invliegdeur voor vleermuizen. Tegen de betonnen achtergevel is een laag aangebracht met een onregelmatige textuur. Via L-vormige gangen en een tweede deuropening, waar nog ijzeren elementen bewaard zijn, wordt de binnenruimte bereikt. Vrij centraal in de ruimte staan de restanten van een verticaal geplaatste ijzeren balk, die aan het plafond is ingewerkt (en wellicht ook in de vloer). In de muren zitten verschillende nissen. Opvallend zijn ook de bewaarde ijzeren elementen in de binnenmuren, onder meer voor bedrading. Doorheen de achtergevel zitten ronde openingen en een verticale, schuine gleuf.
- GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
- GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
- VAN DAELE A. 2014: Kaiserliche Festung Antwerpen. Südabschnitt. De vierde sector, Vesting, 4, 3-6.
- VAN HOLLEBEEKE Y., BOURGEOIS J. & STICHELBAUT B. 2013: Inventarisatie van bovengronds bewaarde WO I – relicten van de Antwerpse Südabschnitt (Klein-Brabant tot kanaal Schoten-Turnhout), onuitgegeven studie Universiteit Gent, vakgroep Archeologie in opdracht van Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
- VAN MEIRVENNE R. 2001: Duitse verdedigingslijn van 1917 op de Linkerscheldeoever, s.l.
- VAN MEIRVENNE R. & DEVOS P. 2002: De Duitse bunkerlinie van Steendorp-Vrasene 1917, Kleine Cultuurgids Provincie Oost-Vlaanderen, Gent.