erfgoedobject

Duitse observatiepost

bouwkundig element
ID
305326
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305326

Juridische gevolgen

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie, gelegen in een weide ten westen van de Zandstraat, ter hoogte van huisnummers 196-198, ten noorden van de Stuurstraat. De bunker maakt deel uit van een cluster bunkers, die min of meer op één lijn liggen.

Historisch overzicht

Duitse observatiepost uit de Eerste Wereldoorlog, opgetrokken als onderdeel van de 'Westabschnitt'. Dit is een Duitse bunkerlinie uit de Eerste Wereldoorlog, die is aangelegd als onderdeel van de 'Stellung Antwerpen'. De bunkerlinie is ongeveer twaalf kilometer lang en situeert zich tussen de Schelde stroomopwaarts, ter hoogte van Fort Steendorp (Temse) tot de polders van Beveren. De meeste bunkers van de 'Westabschnitt' waren opgetrokken volgens gestandaardiseerde ontwerpen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden deur- en andere muuropeningen op bevel van de Duitse bezetter dichtgemaakt, opdat de bunkers niet door het verzet of parachutisten zouden gebruikt worden.

De bunker wordt op Duitse plannen aangeduid met 'IB14'. Het betreft een type bunker voor 'Infanterie-Beobachtung', een observatiepost ten behoeve van de infanterie, dat was ingeplant in de voorste lijn. De infanteriewaarnemer was verantwoordelijk voor het telefonisch leiden en coördineren van de infanterievuren, zoals zware mitrailleurs of granaatwerpers. De waarnemer zat op een stoeltje onder een ijzeren plaat, waar de binnenhoogte amper 1,4m bedraagt.

Kenmerkend bij dit type bunker is de waarnemingsopening in het uitspringend deel aan de voorzijde van de bunker. Deze waarnemingsopening was afgesloten met een 4cm dikke ijzeren plaat, die vooraan gebogen en bovenaan vlak was. In het vlakke deel zat een ronde opening, die met een ijzeren plaat gedicht kon worden. In het schuine deel van de ijzeren plaat, juist boven de betonnen wand, zat een kleine gleuf.

Beschrijving

Militaire constructie uit gewapend beton met een uitspringend deel aan westelijke zijde. De totale afmeting van de constructie bedraagt min of meer 4,9 x 3,15m. Op het dak is een afwerkingslaag aangebracht. De randen van het dak en de hoeken aan voorzijde (westelijke zijde) zijn afgerond, waardoor de hoeken van de achtergevel uitsteken.

De toegang aan oostelijke zijde is volledig dichtgemetseld. In het dak van het uitspringend deel aan westelijke zijde zit een opening, waar oorspronkelijk een pantserplaat zat. In de achtergevel aan oostelijke zijde is nog een ronde opening zichtbaar.

Bronnen

  • Brussel, Koninklijk Legermuseum, Fonds 185, doos 573: Kaiserliche Fortifikation Antwerpen. West-Abschnitt. Bataillonsabschnitten (kopieën geraadpleegd in het documentatiecentrum Simon Stevinstichting, Edingen).
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
  • VAN HOLLEBEEKE Y., BOURGEOIS J. & STICHELBAUT B. 2013: Inventarisatie van bovengronds bewaarde WO I – relicten van de Antwerpse Südabschnitt (Klein-Brabant tot kanaal Schoten-Turnhout), onuitgegeven studie Universiteit Gent, vakgroep Archeologie in opdracht van Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • VAN MEIRVENNE R. 2001: Duitse verdedigingslijn van 1917 op de Linkerscheldeoever, s.l.
  • VAN MEIRVENNE R. & DEVOS P. 2002: De Duitse bunkerlinie van Steendorp-Vrasene 1917, Kleine Cultuurgids Provincie Oost-Vlaanderen, Gent.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Westabschnitt


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse observatiepost [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305326 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.