De vredeseik bij de Kerk van Sint-Juliaan herinnert aan de dodelijke gasaanval van 1915 en aan de inzet van Canadese troepen tijdens en na de gebeurtenissen, in het bijzonder bij "Kitchener's Wood".

Historische achtergrond

De vredeseik herinnert aan de gevechten bij "Kitchener's Wood" tijdens de nacht van 22 op 23 april 1915, toen het Canadese '10th Battalion (2nd Canadian Infantry Brigade)' en '16th Battalion (3rd Canadian Infantry Brigade)' als eerste in de tegenaanval gingen na de Duitse gasaanval van 22 april 1915, het begin van de tweede slag bij Ieper, een Duits offensief. Voor de eerste keer in de menselijke geschiedenis zetten militairen een dodelijk chemisch wapen op het slagveld in. Het sloeg meteen een 7km lange bres in de geallieerde frontlijn ten noorden van Ieper. Inderhaast mobiliseerde het geallieerde opperbevel de in de buurt beschikbare troepen om het gat in de verdediging te dichten, waaronder het Canadese 10de en 16de bataljon. Bijgestaan door de regimenten van 'Bucks' en 'Yorkshire' en het 7de Regiment Zouaven gingen zij bij 'Kitchener's Wood" in de tegenaanval. Enkele uren heroverden ze ten koste van vele verliezen het bos, maar door de algehele Duitse opmars werd de positie onhoudbaar en besloten de bevelhebbers tot de terugtrekking. Als herinnering aan de gebeurtenissen kregen het 10de en 16de Canadese bataljon hiervoor een eikenblad als insigne toegekend na de oorlog.

Waar komt de naam "Kitchener's Wood" vandaan?

Tijdens de eerste oorlogswinter gebruikten Franse troepen het “Wijngaardbos”, een eikenbos tussen de Wijngaardstraat, Bruine Broekstraat en Peperstraat in Sint-Juliaan, om voorraadplaatsen voor o.m. munitie aan te leggen. Er stonden ook veldkeukens, waardoor het bos een nieuwe naam kreeg: "Bois des cuisiniers". Britten gaven het de naam "Kitchener's Wood", naar Lord Kitchener, minister van Oorlog. De hele oorlog door zou het bos een versterking blijven, maar van het bos zelf bleef bij de wapenstilstand weinig over. Na de oorlog werd het landbouwgrond. Alleen een gedenksteen langs de Wijngaardstraat herinnert aan de locatie van het vroegere bos.

Vredeseiken

Op 26 april 1990 plantte de gemeente drie vredeseiken: twee bij de vluchtheuvel aan het begin van de Sint-Juliaanstraat (intussen alweer verwijderd) en één links vóór de kerk. De eiken werden geplant tijdens een plechtigheid met afgevaardigden van het Canadese 16de bataljon, Belgische oud-strijders, het gemeentebestuur en kinderen van de Vrije Basisschool Sint-Juliaan. Ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de gasaanvallen kwam hier voor het eerst een delegatie van het 16de bataljon op bezoek. Dit was de start van de verbroedering tussen het regiment en de Vrije Basisschool van Sint-Juliaan. Sindsdien komt bijna jaarlijks een delegatie uit Canada naar Sint-Juliaan.

De kerk van Sint-Juliaan is gelegen langs de Brugseweg. Links ervóór staat het oorlogsgedenkteken en een vredesboom. Bij het kruispunt met de Sint-Juliaanstraat staat een informatiebord.

De vredeseik en het informatiebord herinneren aan de gevechten bij Kitchener's Wood tijdens de nacht van 22 op 23 april 1915, toen het Canadese '10th Battalion (2nd Canadian Infantry Brigade)' en '16th Battalion (3rd Canadian Infantry Brigade)' als eerste in de tegenaanval gingen na de Duitse gasaanval van 22 april 1915 (het begin van de Tweede Slag bij Ieper en de eerste chemische aanval uit de geschiedenis). Als waardering hiervoor werden zij een eikenblad als insigne toegekend na de oorlog.

Tijdens de eerste oorlogswinter werd het “Wijngaardbos”, een eikenbos tussen de Wijngaardstraat, Bruine Broekstraat en Peperstraat in Sint-Juliaan, gebruikt om Franse troepen te herbergen en voorraadplaatsen voor o.m. munitie aan te leggen. Er stonden ook veldkeukens, waardoor het bos een nieuwe naam kreeg: "Bois des cuisiniers". Na de eerste gasaanval van 22 april 1915 konden de Duitsers het bos veroveren. In april 1915 namen de Britten de sector over en vertaalden ze de naam van het bos letterlijk naar "Kitchener's Wood". Later meenden zij dat de oorsprong hiervan lag bij Lord Kitchener, Minister van Oorlog. De hele oorlog door zou het bos een versterking blijven, maar van het bos zelf bleef bij de wapenstilstand weinig over.

De Canadese 10de en 16de bataljons hadden enkele uren na de gasaanval het bevel gekregen om vanuit Mouse Trap Farm (langs de Hoge Ziekenweg) een tegenaanval te starten in de richting van Kitchener's Wood. Het bos, dat een Britse batterij zware artillerie huisvestte, was na de gasaanval door de Duitsers moeizaam veroverd. De Canadezen werden bij de tegenaanval geholpen door de regimenten van ‘Bucks’ en ‘Yorkshire’ en het 7de Regiment Zouaven.

De eerste Duitse loopgraaf, en daarna bijna heel het bos, kon veroverd worden. Wegens de grote verliezen en het feit dat men aan drie kanten omsingeld werd, werd tegen de ochtend beslist om zich terug te trekken. De eerste linie werd nu wel stevig bemand. Uiteindelijk zou men die dan toch moeten prijs geven aan de Duitsers. De geleden verliezen bij de 2 Canadese bataljons zouden bijzonder zwaar zijn.

De volgende weken zouden de Duitsers de "Salient" systematisch oprollen.

De drie ‘vredeseiken’ werden hier op 26 april 1990 geplant: 2 bij de vluchtheuvel aan het begin van de Sint-Juliaanstraat (later verwijderd) en 1 links vóór de kerk. Er kwam ook een informatiebord bij. De eiken werden geplant tijdens een plechtigheid met afgevaardigden van het Canadese 16de bataljon, Belgische oud-strijders, het gemeentebestuur en kinderen van de Vrije Basisschool Sint-Juliaan. Ter gelegenheid van de 75ste verjaardag van de gasaanvallen kwam hier voor het eerst een delegatie van het 16de bataljon op bezoek. Dit was de start van de verbroedering tussen het regiment en de Vrije Basisschool van Sint-Juliaan. Sindsdien komt bijna jaarlijks een delegatie uit Canada naar Sint-Juliaan.