Halfondergrondse betonnen militaire constructie, gelegen in een bos aan noordelijke zijde van het kanaal Dessel-Schoten, ter hoogte van de noordwestelijke hoek van sluis 2, net ten noorden van het jaagpad langs het kanaal, net ten oosten van de Scheepvaartlaan. In deze omgeving ten noorden van sluis 2 liggen er nog verdedigingswerken uit de Eerste Wereldoorlog.
Historisch overzicht
Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Turnhoutkanalstellung'. Dit betreft een Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog met verdedigingswerken, die vanaf november 1916 was aangelegd langs het kanaal Dessel-Schoten-Turnhout. Aan de Oude Kom in Turnhout draaide de stelling weg van het kanaal in de richting van Corsendonk (Oud-Turnhout) en vormde ze een halve kringstelling ten oosten van Turnhout.
Ter hoogte van strategische punten zoals sluizen, bruggen, zwaaikommen, wegen en spoorwegen werden verdedigingswerken zoals bunkers, mitrailleuropstellingen, loopgraven en draadhindernissen opgetrokken. In het totaal zouden er oorspronkelijk 132 bunkers zijn opgetrokken langs de 'Turnhoutkanalstellung'. De meeste bunkers kunnen teruggebracht worden tot drie types.
Volgens een Duitse kaart zou het gaan om een 'Unterschlupf für 3 Man. zugl. Inf. Beobachter'. Dit betreft een kleine schuilplaats voor drie personen, die eveneens diende te fungeren als observatiepost. Een ronde opening doorheen het dak diende wellicht voor het gebruik van een periscoop. Dit type bunker wordt in Belgische inventarissen aangeduid met type III.
Ten noorden van sluis 2 waren er volgens deze Duitse kaart twee bunkers van het type I opgetrokken, evenals twee iets vooruitgeschoven observatieposten van het type III. Een luchtfoto van 31 januari 1918 met bijhorende schets maakt duidelijk dat het bruggenhoofd bijkomend versterkt was met draadversperringen en loopgraven. De mitrailleursposten hadden een schootsveld in noordoostelijke respectievelijk zuidwestelijke richting, waardoor ze de oevers van het kanaal in het vizier hadden.
Beschrijving
Kleine betonnen militaire constructie met een rechthoekig grondplan van min of meer 360 x 240 cm, opgetrokken uit gewapend beton, met een plafond versterkt met stalen profielen, waartussen houten beplanking stak. Het dak van dit type bunker is vooraan gebogen, terwijl de hoeken van de voormuur schuin zijn afgewerkt. Dit type bevat één toegang aan de achterzijde en een gleuf doorheen de voormuur, die tot een kleine opening aan de buitenzijde versmalt. Het plafond ter hoogte van deze gleuf is hoger uitgewerkt. In de vloer zit een rond zinkputje, terwijl er één ronde opening doorheen het dak steekt.
- Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Turnhoutkanal. 1:20.000 (Duitse kaart met aanduiding bunkers).
- DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
- GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
- GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
- GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.