Halfondergrondse betonnen militaire constructie, gelegen aan de noordelijke zijde van het kanaal Dessel-Schoten, ten westen van brug 8 (Oostmalsesteenweg). De bunker ligt meer bepaald op een industrieterrein net ten noorden van het jaagpad langs het kanaal. Op de bunker is een lichtmast geplaatst.
Historisch overzicht
Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Turnhoutkanalstellung'. Dit betreft een Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog met verdedigingswerken, die vanaf november 1916 was aangelegd langs het kanaal Dessel-Schoten-Turnhout. Aan de Oude Kom in Turnhout draaide de stelling weg van het kanaal in de richting van Corsendonk (Oud-Turnhout) en vormde ze een halve kringstelling ten oosten van Turnhout.
Ter hoogte van strategische punten zoals sluizen, bruggen, zwaaikommen, wegen en spoorwegen werden verdedigingswerken zoals bunkers, mitrailleuropstellingen, loopgraven en draadhindernissen opgetrokken. In het totaal zouden er oorspronkelijk 132 bunkers zijn opgetrokken langs de 'Turnhoutkanalstellung'. De meeste bunkers kunnen teruggebracht worden tot drie types.
Volgens een Duitse kaart zou het gaan om een 'Masch.Gew.Stand zugl. Unterschlupf für 18 Man'. Dit betreft een bunker met bijhorende mitrailleursopstelling die eveneens diende te fungeren als manschappenverblijf voor 18 man. Dit type bunker wordt in Belgische inventarissen aangeduid met type I.
Volgens de Duitse kaart van de 'Turnhoutkanalstellung' was er aan weerszijden ten noorden van brug 8 een bunker met bijhorende mitrailleursopstelling (type I) opgetrokken, elk met een andere schietrichting zodat de flanken van het kanaal gedekt waren. Ten noorden hiervan waren vooruitgeschoven observatieposten (type III) opgetrokken. Deze verdedigingswerken waren aan noordelijke zijde bijkomend versterkt met draadhindernissen, terwijl er ook loopgraven in het bruggenhoofd waren uitgebouwd. De draadhindernissen, loopgraven en bunkers van het type I zijn mooi waarneembaar op luchtfoto’s van januari 1918.
Beschrijving
Halfondergrondse betonnen constructie van het type I, die slechts voor de helft bewaard is. De randen van het dak zijn voor zover zichtbaar schuin afgewerkt, behalve aan de achterzijde. Dit type bunker heeft normaal gezien een rechthoekig grondplan van grosso modo 6 x 5,4 meter, met een plafond verstevigd met stalen profielen (rails). Een gang, parallel met de achtermuur verbond de twee toegangen tot de bunker. In deze gang mondden twee rechthoekige ruimtes uit, die ook onderling via een doorgang met elkaar verbonden waren. In dit type bunker zijn doorgaans zinkputjes, een kachelnis en lampnisjes voorzien, evenals één opening doorheen het plafond.
- Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Turnhoutkanal. 1:20.000 (Duitse kaart met aanduiding bunkers).
- DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
- GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
- GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
- GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.