erfgoedobject

Duitse bunker

bouwkundig element
ID
305963
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305963

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen militaire constructie, gelegen ten zuidoosten van het centrum van Turnhout, meer bepaald in de tuin van Parklaan 156, op 15 meter van Broekzijde.

Historisch overzicht

Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Turnhoutkanalstellung'. Dit betreft een Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog met verdedigingswerken, die vanaf november 1916 was aangelegd langs het kanaal Dessel-Schoten-Turnhout. Aan de Oude Kom in Turnhout draaide de stelling weg van het kanaal in de richting van Corsendonk (Oud-Turnhout) en vormde ze een halve kringstelling ten oosten van Turnhout.

Ter hoogte van strategische punten zoals sluizen, bruggen, zwaaikommen, wegen en spoorwegen werden verdedigingswerken zoals bunkers, mitrailleuropstellingen, loopgraven en draadhindernissen opgetrokken. In het totaal zouden er oorspronkelijk 132 bunkers zijn opgetrokken langs de 'Turnhoutkanalstellung'. De meeste bunkers kunnen teruggebracht worden tot drie types.

Volgens een Duitse kaart zou het gaan om een 'Masch. Gew. Unterstand', een onderkomen voor een mitrailleursploeg. Dit type wordt in Belgische inventarissen aangeduid met type II. Dit type bunker is rechthoekig van vorm, met één grote ruimte. Dit type komt vooral voor aan de zuidelijke zijde van het kanaal en in de halve kringstelling ten oosten en zuidoosten van Turnhout. Volgens de eigenaars is het dak verstevigd met spoorstaven, afkomstig van de spoorlijn Kasterlee-Turnhout.

Beschrijving

Halfondergrondse constructie met rechthoekig grondplan van grosso modo 5,8 x 5 meter uit gewapend beton. De randen van het dak en de hoeken aan de voorzijde zijn voor zover zichtbaar schuin afgewerkt, behalve aan de achterzijde. Het plafond is versterkt met stalen profielen (rails), waartussen houten planken gestoken werden. Een gang, parallel met de achtermuur verbindt de twee toegangen tot de bunker. Centraal in de gang zit een toegang tot een rechthoekige binnenruimte. Tegen de noordoostelijke binnenwand (= voorzijde van deze bunker) was een metalen bekleding aangebracht. In de zuidelijke hoek zit een kachelnis. Doorheen het plafond steekt een opening. In de muur tussen gang en binnenruimte en in de achterwand zitten ronde metalen buizen, terwijl er ter hoogte van de toegang ijzeren elementen zijn bewaard. In de gang zijn er normaliter ronde zinkputjes uitgewerkt.

  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Turnhoutkanal. 1:20.000 (Duitse kaart met aanduiding bunkers).
  • DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305963 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.