Duitse bunker
bouwkundig element- ID
- 305978
- URI
- https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/305978
Juridische gevolgen
-
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunker
Deze vaststelling is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Duitse bunkerlinie Nordabschnitt
Deze vaststelling is geldig sinds -
is deel van de aanduiding als vastgesteld gebied in de landschapsatlas Militair erfgoed op de overgang van Scheldepolders naar Kempen
Deze vaststelling is geldig sinds
Beschrijving
Betonnen militaire constructie, gelegen op een akker tussen de Oude Galgenstraat en de Antitankgracht, ten zuidwesten van Fort Ertbrand. De bunker ligt meer dan 100 meter achter de meest vooruitgeschoven bunkerlijn.
Historisch overzicht
Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.
De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.
Deze bunker behoort tot het type 'Masch. Gew. Unterstand', een onderkomen voor een mitrailleursploeg. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type II. Dit type bunker is rechthoekig van vorm, met twee zijlingse toegangen die uitmondden in de loopgraaf en één grote binnenruimte.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.
Beschrijving
Militaire constructie uit gewapend beton met rechthoekig grondplan van grosso modo 5,8 x 5 meter. Op het dak is grasbegroeiing aanwezig. De randen van het dak zijn schuin afgewerkt, behalve aan de westelijke achterzijde. De twee toegangen aan deze achterzijde zijn dichtgemetseld.
- Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Nordabschnitt. Übersichtsplan, 1:25.000; Stellungsplan. Antwerpen-Nordfront-Turnhoutkanal, 1:40.000; Turnhoutkanal, 1:20.000.
- DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
- GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
- GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
- GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
