erfgoedobject

Duitse bunker

bouwkundig element
ID
306022
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306022

Juridische gevolgen

Beschrijving

Betonnen militaire constructie, gelegen in het Mastenbos, ter hoogte van een kruispunt van twee wandelpaden. De bunker ligt op ongeveer 740 meter ten zuidoosten van de Oude Galgenstraat. De bunker ligt op ongeveer 580 meter ten zuidwesten van de meest vooruitgeschoven bunkers in het Mastenbos.

Historisch overzicht

Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.

De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.

Deze bunker is een type, dat op Duitse kaarten wordt omschreven als een 'Masch. Gew. Unterstand', een onderkomen voor een mitrailleursploeg. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type II. Dit type bunker is rechthoekig van vorm, met twee zijlingse toegangen die uitmondden in de loopgraaf en één grote binnenruimte.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.

Beschrijving

Militaire constructie uit gewapend beton met rechthoekig grondplan van grosso modo 5,8 x 5 meter. Op het dak is grasbegroeiing aanwezig. De randen van het dak en de hoeken zijn schuin afgewerkt, behalve aan de (zuidwestelijke) achterzijde. Eén toegang tot de bunker is dichtgemetseld, in de andere is een metalen deur met invlieggleuf voor vleermuizen ingebracht. Tegen het plafond van de bunker waren oorspronkelijk houten latten tussen stalen profielen aangebracht. Er zijn ijzeren deurelementen bewaard ter hoogte van de toegang naar de binnenruimte in de gang.

  • Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Nordabschnitt. Übersichtsplan, 1:25.000; Stellungsplan. Antwerpen-Nordfront-Turnhoutkanal1:40.000; Turnhoutkanal, 1:20.000.
  • DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
  • GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
  • GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
  • GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.

Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Duitse bunkerlinie Nordabschnitt

  • Is deel van
    Kapellen

  • Is deel van
    Loopgraven en bunkers in het Mastenbos

  • Is deel van
    Militair erfgoed op de overgang van Scheldepolders naar Kempen


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse bunker [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/306022 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.