Historiek en context

Twee gespiegelde, gekoppelde burgerhuizen in neoclassicistische stijl, volgens de bouwaanvraag uit 1904 gebouwd in opdracht van de heer M. Ceulemans, naar een ontwerp door de architect Louis De Vooght. Oorspronkelijk maakten de panden deel uit van een geheel van vijf woningen, waarvan de overige drie zijn verbouwd of vervangen door nieuwbouw. De percelen kwamen voort uit de verkaveling van het vroegere kapucijnenklooster op de hoek van Paardenmarkt en Rijnpoortvest, dat tussen 1903 en 1908 op één vleugel na werd gesloopt, voor de bouw van de nieuwe Sint-Antonius van Paduakerk met pastorie. Al in 1903 verkreeg zuster Wilhelmine Bienemann (°Kleve, 1846) een bouwvergunning voor een geheel van vijf burgerhuizen naar ontwerp van De Vooght, op de percelen Rijnpoortvest 20 tot 28. Bienemann vertegenwoordigde de zusters apostolinnen, die in het kapucijnenklooster gevestigd waren van 1804, tot de aankoop van "De Groote Robijn" aan de Sint-Jacobsmarkt in 1902. Van de vijf geplande woningen voerden de apostolinnen vermoedelijk enkel de twee linker uit (nummers 26-28), waarna Ceulemans de overige drie (nummers 20-24) voor zijn rekening nam. Voor de twee rechter panden (nummers 20-22) nam hij de bouwplannen uit 1903 over, en voor het middenpand (nummer 24) liet hij De Vooght in 1904 een nieuw ontwerp maken, rijker van opzet met een souterrain en een pseudo-mansarde. De overige gronden van het kapucijnenklooster aan de Rijnpoortvest, werden bebouwd door de kerkfabriek van de Sint-Antonius van Paduaparochie, in 1904 met een geheel van vier burgerhuizen en het zijportaal van de kerk, en in 1906 met een geheel van twee woon- en handelspanden en twee burgerhuizen, beide naar ontwerp van de architect Jules Bilmeyer.

Het vastgoedproject Bienemann-Ceulemans behoort tot het vroege oeuvre van Louis De Vooght, zoon van de aannemer François De Vooght, die vermoedelijk in 1898 zijn debuut maakte als architect. Tijdens zijn beginjaren liet hij zich opmerken met ontwerpen in een neotraditioneel stijlidioom, waarvan het hotel de Hasque en de eigen architectenwoning - beide uit 1912 en aan de Arthur Goemaerelei - representatieve voorbeelden zijn. Ook tijdens het interbellum hield De Vooght vast aan een conventionele, historiserende architectuuropvatting, met als belangrijkste bouwwerk de neobyzantijnse basiliek Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes uit 1931-1935 te Edegem.

Architectuur

Met een gevelbreedte van drie traveeën omvatten de volgens spiegelbeeldschema gekoppelde rijwoningen drie bouwlagen onder een zadeldak. De bepleisterde en beschilderde lijstgevels rusten op een plint uit blauwe hardsteen. Geleed door de puilijst beantwoorden de opstanden aan een regelmatig ordonnantieschema, opgebouwd uit registers van rechthoekige deur- en vensteropeningen met individuele, hardstenen lekdrempels. Daarbij worden de bovenverdiepingen in kolossale orde geaccentueerd door geblokte lisenen, met in de topgeleding voluutsleutels en festoenen als bekroning, en panelen met rozetten in de uitgespaarde hoeken op de borstwering. Een klassiek hoofdgestel met architraaf, geblokte fries en een houten kroon- en tandlijst (vernieuwd in nummer 20) vormt de gevelbeëindiging; in het gevelontwerp voor de vijf woningen uit 1903 alterneren twee houten oeils-de-boeuf met drie rondbogige dakkapellen. Gietijzeren voetschrapers. Zinken plaatje van de verzekeringsmaatschappij Helvetia Succursale Belge in nummer 22.

De plattegronden beantwoorden aan de klassieke typologie van het burgerhuis dat uit een hoofdvolume en een smalle achterbouw in entresol bestaat, ontsloten door de zijdelings ingeplante inkom- en traphal. Volgens de bouwplannen beslaat een suite van salon en eetkamer de begane grond, met de keuken annex wc achteraan op het perceel.

Nummers 12-24. Reeks van enkelhuizen van drie traveeën en drie bouwlagen onder zadeldaken uit het eerste kwart van de 20ste eeuw of het vierde kwart van de 19de eeuw. Bepleisterde en beschilderde lijstgevels met verspringende kroonlijstlijn, verrijkt met arduinen sokkels of plinten, bossages, schijnvoegen en lijsten.

Nummers 12 tot 16, waarvan nummer 12 en 16 identiek zijn, worden horizontaal geaccentueerd door de brede puilijsten en de doorlopende lekdrempels. Nummer 12 en 16 met rechthoekige vensters in geriemde omlijstingen met gekrulde sleutels, centraal venster onder een bekronende waterlijst op consoles. Nummer 14 met op de hoofdverdieping gestrekte waterlijsten boven de vensters en penanten van de bovenverdieping uitgewerkt als pilasters onder het met festoenen versierd fries.

Hoger opgaande en rijker versierd nummer 18, in cartouche gedateerd ANNO 1908. Rechthoekige vensters met doorlopende lekdrempels bekroond met bewerkte panelen, penanten en vensterstijlen uitgewerkt als pilasters Hoge begane grond met rechts een zeer hoge poort onder een ijzeren I-balk met rozetten rustend op tienlingen. Links rechthoekige deur onder een gebroken driehoekig fronton waarin de sokkel van een gekroond Onze-Lieve-Vrouwebeeld met kind op rechterarm, rondboognis omgeven door een gebogen waterlijst voortlopend in een kordon, eenvoudige sluitsteen.

Identieke nummers 20 en 22 met gelijkvloerse verdieping onder een puilijst en verticaal gemarkeerde bovenverdieping. Penanten met imitatiebossages,borstwering en fries met paneelwerk. Rechthoekige vensters, op de bovenverdieping met krullende sleutels en festoenen.