Betonnen militaire constructie, gelegen in het Mastenbos, op 100 meter ten noordwesten van de spoorlijn Antwerpen-Roosendaal en de Georges Spelierlaan. De bunker ligt op ongeveer 40 meter achter de meest vooruitgeschoven loopgraaf met bunkers. Ter hoogte van de bunker staan er verschillende infopanelen met betrekking tot de 'Nordabschnitt'.
Historisch overzicht
Duitse bunker, opgetrokken als onderdeel van de 'Nordabschnitt'. Deze Duitse stelling uit de Eerste Wereldoorlog behoorde tot de 'Stellung Antwerpen'. De 'Nordabschnitt' werd meer bepaald in 1917 aangelegd ten noordoosten van Antwerpen, tussen de Schelde stroomafwaarts en het kanaal van Schoten naar Turnhout. De stelling volgde min of meer het tracé van de buitenste fortengordel, gaande van Fort Stabroek, Schans Smoutakker, Fort Ertbrand, via het Mastenbos en Wolvenbos richting Fort Brasschaat, Schans Drijhoek en Fort Schoten, waar de stelling aansloot op de 'Turnhoutkanalstellung'.
De 'Nordabschnitt' bestond uit draadversperringen en een netwerk van loopgraven, waarin de meeste bunkers werden opgetrokken. Achter de voorste verdedigingslijnen werden nog bijkomende artilleriestellingen, mitrailleursteunpunten en commandoposten aangelegd. Net zoals de aanwezige forten en schansen werden enkele Belgische bunkers uit 1914 als verdedigingswerk in de 'Nordabschnitt' ingepast. De meeste bunkers werden opgetrokken volgens standaardontwerpen. Omwille van camouflage werden betonspatten aangebracht op die delen van de bunker, die niet met aarde of gras werden bedekt.
Deze bunker is een type, dat omschreven wordt als een 'U Tr', wat volgens een legende bij een kaart van de 'Nordabschnitt' staat voor 'Untertreteraum', een groot manschappenverblijf. In Belgische inventarissen wordt dit type aangeduid met type VII. Dit type heeft een rechthoekig grondplan, met twee toegangen aan de achterzijde, die elk via een L-vormige gang uitmonden in de grote binnenruimte.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden de toegangen en andere muuropeningen bij vele bunkers dichtgemetseld, op bevel van de Duitse bezetter.
Beschrijving
Militaire constructie uit gewapend beton met rechthoekig grondplan van ongeveer 9,15 x 5 meter. De bunker is aan de noordoostelijke voorzijde deels aangeaard. De randen van het dak zijn voor zover zichtbaar afgerond, behalve aan de (zuidwestelijke) achterzijde. Op de achtergevel zijn betonspatten aangebracht. Centraal in de achtergevel is een vlak voorzien voor een opschrift. Ter hoogte van de twee toegangen aan de achterzijde zijn ijzeren elementen bewaard voor het bevestigen van deuren. In de achtergevel tussen beide toegangen zitten ronde openingen met buizen, een verticale gleuf en enkele uitsparingen.
Tegen het plafond van de bunker zijn gegolfde plaatijzers aangebracht tussen stalen profielen. De muren zijn gewit, met op bepaalde plaatsen een zwarte boord onderaan. Ter hoogte van de toegangen zijn er sporen van roodbruine verf (camouflage). Via een L-vormige toegang en een tweede deuropening, waar eveneens ijzeren elementen zijn bewaard voor het bevestigen van een deur, kan de centrale binnenruimte aan weerszijde betreden worden. In de binnenmuren zitten twee nisjes voor lampen en twee nissen voor een kachel, evenals enkele ijzeren en houten elementen. Ter hoogte van de toegangen zit in de vloer telkens een waterputje.
- Koninklijk Legermuseum Brussel, Fonds 185, doos 573: Nordabschnitt. Übersichtsplan, 1:25.000; Stellungsplan. Antwerpen-Nordfront-Turnhoutkanal, 1:40.000; Turnhoutkanal, 1:20.000; doos 952: Nord I, 1. Regimentabschnitt, Bataillonsabschnitt I & II, 1:2500.
- DOSSCHE R., GHEYLE W., BOURGEOIS J., VAN EETVELDE V. & STICHELBAUT B. 2012: Zimmermann anno 2010. Inventarisatie en (omgevings)analyse van bovengronds bewaarde WO I-relicten van de Antwerpen-Turnhoutstellung, Universiteit Gent in opdracht van de Provincie Antwerpen, Dienst Erfgoed.
- GHEYLE W. & BOURGEOIS I. 2013: Vergeten linies. Antwerpse bunkers en loopgraven door de lens van Leutnant Zimmermann (1918), deel 1 en deel 2, Streekgericht 3, Antwerpen.
- GILS R. s.d.: Typeplans Duitse bunkers uit 1917 te Antwerpen, Vesting, Antwerpen.
- GILS R. 2001: Vesting Antwerpen. Deel IV. Bunkers en bunkerstellingen (1914-1945), België onder de wapens 19, Erpe.